1. Yếu tố tự sự và miêu tả trong văn nghị luận
Câu 1:
– (a) Phương thức biểu đạt: kể
– (b) Phương thức biểu đạt: miêu tả
– Đoạn (a) không phải là văn bản tự sự hay đoạn (b) không phải là văn bản miêu tả vì mục đích chính của tác giả là vạch trần, tố cáo tội ác, sự giải dối, bịp bợm của thực dân Pháp trong cái gọi là chế độ lính tình nguyện.
Câu 2:
a. Ở văn bản trích "Người anh hùng làng Gióng":
– Yếu tố tự sự:
+ Là những chi tiết kể lại chuyện mẹ chàng Trăng nằm mơ, đẻ ra chàng và chuyện chàng giết tên bạo chúa rồi biến vào mặt trăng.
+ Là những chi tiết kể lại chuyện nàng Han đánh giặc ngoại xâm và sau đó là hóa ra tiên, tắm rửa rồi về trời.
– Yếu tố miêu tả:
+ Mơ thấy thỏ trắng nhảy qua ngực
+ Chàng không nói, không cười, chỉ thích chơi khiên đao.
+ Chàng cưỡi ngựa đá khổng lồ.
+ Biến vào mặt trăng để đêm đêm soi xuống dòng thác Pông-gơ-nhi những vầng sáng bạc.
b. Tác giả không kể đầy đủ, cặn kẽ toàn bộ hai truyện Chàng Trăng và Nàng Han mà chỉ nhấn vào một số chi tiết cụ thể vì:
+ Kể và tả chỉ đóng vai trò phụ, không phải là mục đích chính của văn bản này.
+ Mục đích chính của văn bản là nhằm khẳng định các dân tộc anh em trên đất nước chúng ta đã sáng tạo ra muôn vàn truyện anh hùng đẹp
Câu 3: Khi đưa yếu tố tự sự và miêu tả vào văn nghị luận ta cần chú ý:
+ Không dùng tràn lan các yếu tố miêu tả, tự sự. Bởi lẽ đây không phải là mục đích của văn bản nghị luận.
+ Chỉ dùng với mục đích làm sáng tỏ luận điểm, làm nổi bật luận điểm.
2. Luyện tập
Câu 1: Những yếu tố tự sự và miêu tả có trong đoạn nghị luận là:
– Yếu tố tự sự: Sắp trung thu …, Mười mấy ngày qua … của bộ mặt nhà giam…, Đêm nay rất đẹp …
– Tác dụng: Giúp người đọc hiểu rõ hơn về hoàn cảnh sáng tác bài thơ và những tâm trạng của nhà thơ trong đêm trăng.
– Yếu tố miêu tả: Bỗng đêm nay trăng sáng quá chừng. Trong suốt, bao la, huyền ảo, vỗ về. Ngay bên cửa sổ, lồng trong bóng cây …, Nó ăm ắp, tình tứ, nó rạo rực, nó muốn yêu, muốn thưởng thức, muốn chan hòa, muốn giãi bày, muốn bộc lộ, …
– Tác dụng: Giúp người đọc hiểu được khung cảnh của đêm trăng và tâm hồn phơi phới của thi nhân.
Câu 2:
– Cần vận dụng yếu tố miêu tả để tả vẻ đẹp của hoa sen, yếu tố tự sự có thể kể lại một kỉ niệm hoặc một tình huống khi gặp loài hoa này.
– Tác dụng: Làm cho bài văn nghị luận (nêu ý kiến) được rõ ràng, cụ thể, sinh động và có sức thuyết phục cao hơn.
