Cảm nhận về vẻ đẹp của hình tượng người lính trong bài thơ tây tiến

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc 
Quân xanh màu lá dữ oai hùm 
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới 
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm 

Rải rác biên cương mồ viễn xứ 
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh 
Áo bào thay chiếu, anh về đất 
Sông Mã gầm lên khúc độc hành”

Tây Tiên là một đơn vị quân đội thành lập năm 1947 với nhiệm vụ là bảo vệ biên giới Việt – Lào, đánh tiêu hoa lực lượng Pháp. Tây Tiến là địa bàn đóng quân là vùng hoạt động rộng lớn hoang sơ, núi rừng hiểm trở, khắc nghiệt. Thành phần tham gia chủ yếu là học sinh,sinh viên. Điều kiện vô cùng khó khăn và hiểm trở. Đến năm 1948 thì cuộc chiến tranh kết thúc. Quang Dũng chuyển sang đơn vị khác tại Phù Lưu Chanh nhớ về đơn vị cũ, ông sáng tác bài thơ “Tây Tiến” lúc đầu có tên là Tây Tiến.

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc 
Quân xanh màu lá dữ oai hùm”

Mở đầu đoạn thơ, hình ảnh người lính hiện lên khác thường với nghệ thuật đối lập, Quang Dũng đã đối lập giữa cái bề ngoài “Đầu không mọc tóc”, “da xanh màu lá” với cái bên trong “dữ oai hùm” . Đó chính là sự đối lập giữa cái bên ngoài yếu ớt với cái bên trong mạnh mẽ, oai hùm. Quang Dũng đã dựng lên trước mắt người đọc hình ảnh một đoàn quân Tây Tiến kì dị độc đáo. Nó không lẫn lộn với bất kì đoàn quân nào. Vì những cơn sốt rét rừng hoành hành, điều kiện vật chất thiếu thốn đã khiên shoj da xanh như màu lá, đầu không mọc tóc, đó chính là sự khắc nghiệt của chiến tranh nhưng ý chí của họ với sức mạnh dữ oai hùm, bằng cách nói khoa trương, tác giả đã nói lên được sức mạnh bên trong lạc quan của những người lính trẻ.

“Mắt trừng gửi mộng qua biên giới 
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”

Bằng nghệ thuật nói quá tác giả đã sử dụng hình ảnh “mắt trừng” để diễn tả tâm trạng của những người lính. Những người lính Tây Tiến sau những giờ phút hành quân chiến đấu, khi đêm về họ thao thức , trằn trọc trong đêm không sao ngủ được. Ánh mắt dữ dội , rực căm thù, họ gửi mộng ước của mình qua biên giới, ước nguyện giết kẻ thù và mooyj ngày quê hương đất nước thân yêu được yên bình. Bên trong cái dáng vẻ oai hùng dữ dằn ấy là một trái tim, là tâm hồn khao khát yêu thương với những kí ức đẹp lung linh về Hà Nội. Diễn tả chất lính hào hoa mơ mộng của những chàng trai Hà Thành.

“Rải rác biên cương mồ viễn xứ 
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”

Tác giả đã sử dụng từ Hán Việt cổ kính đầy trang trọng, tôn kính để nói về sự hi sinh, chiến đấu của người lính. Người lính đã chiến đấu và xác của họ nằm rải rác biên cương ấy. Tác giả dùng cách nói ẩn dụ “đời xanh” để chỉ tuổi trẻ. Viết về chiến tranh không thể không viết về những hi sinh mất mát. Một nền văn học nhân đạo, một nghệ sĩ chân chính không chỉ biết đến niềm vui mà còn nói lên được nỗi đau của con người. Những con người “đầu xanh tuổi ttrer” “biết mơ mộng” “biết yêu đương” nhưng khi cần “chẳng tiếc đời xanh” hi sinh cho đất nước. Đó là một vẻ đẹp khí phách và phẩm chất của người linh . Và nhà thơ Thanh Thảo đã nói:

“Tuổi hai mươi ai mà chẳng tiếc

Nhưng ai cũng tiếc tuổi 20 còn chi Tổ quốc”

Tiếp đến là hình ảnh “áo bào”:

“Áo bào thay chiếu anh về đất”

Hình ảnh “áo bào” là hình ảnh ước lệ tượng trưng và nghệ thuật nói giảm “anh về đất” . Quang Dũng đã nâng nỗi đau trong những câu thơ của mình sánh ngang với sự hi sinh cao cả ấy. Trên thực tế những người ra trận hy sinh trên chiến trường, đôi khi không có một amnh chiếu để chôn cất, có người hi sinh trong bộ quần áo rách vá tả tơi trên đường hành quân nhưng Quang Dũng vẫn gọi đó là những chiếu áo bào, áo choàng của những người tráng sĩ ngày xưa khi ra trận thể hiện sự trang trọng tôn vinh và ca ngợi.

Trong cái nhìn lãng mạn ấy, sự hi sinh của những người lính còn được bao bọc trong một âm hưởng hùng tráng:

“Sông Mã gầm lên khúc độc hành”

Câu thơ vang dội như một khúc nhạc kì vĩ, một âm hưởng bi tráng. Sự hi sinh của người lính Tây Tiến được nâng lên tầm sử thi hoành tráng. Sự hi sinh lớn lao đó phải có sự đưa tiễn lớn lao như thế. Hình ảnh sông Mã gầm lên một khúc ca bi tráng để tiễn đưa những người lính Tây Tiến về với đất mẹ.

Tóm lại, với 8 câu thơ, Quang Dũng đã khắc họa chân thật hìn ảnh người lính Tây Tiến oai hùng, lẫm liệt. Những con người “đầu xanh tuổi trẻ” ấy đã chẳng màng tới thanh xuân của mình, sẳn sàng hi sinh vì Tổ quốc kính yêu. Họ không ai khác – những con người có trái tim khao khát yêu mãnh liệt nhưng chưa bao giờ quên trách nhiệm của mình với quê hương với Tổ quốc. Vì vậy, chúng ta là những mầm non tương lai của đất nước, ta phải ra sức học tập, sẳn sàng ra trận khi đất nước gặp lâm nguy, biết yêu thương bảo vệ tổ quốc mình. “Khi đất nước cần thanh niên có, khi đất nước khó thanh niên luôn sẳn sàng”.

Bài làm 2

“Tây Tiến”  là bài thơ hay nhất của Quang Dũng cũng là một trong những bài thơ tuyệt bút về  “anh bộ đội cụ Hồ” trong kháng chiến chống Pháp. Quang Dũng là nhà thơ – chiến sỹ, vừa cầm súng đánh giặc, vừa làm thơ. Ông viết về đồng đội, về đoàn bình Tây Tiến thân yêu của mình. Thơ của Quang Dũng nóng bỏng hòa khí chiến trường.

Sau một thời gian xa dân tộc đơn vị và đồng đội, ông viết bài thơ “Tây Tiến” này vào năm 1948, tại Phù Lưu Chanh, một địa điểm bên sông Đáy hiền hòa. Cảm xúc chủ đạo của bài thơ là nỗi nhớ và niềm tự hào đối với đoàn binh Tây Tiến, đối với con sông Mã và núi rừng miền Tây xa xôi. Đó là nỗi nhớ “chơi với” bao kỉ niệm và cảm động một thời đẹp và cảm động một thời trận mạc đầy gian khổ, hi sinh. Đây là đoạn thời thứ 3 trong bài “Tây Tiến” đã khắc họa “ khí phách anh hùng và tâm hồn lãng mạn của người chiến sỹ trong máu lửa:

“ Tây Tiến đoàn quân không mọc tóc
…
Sông Mã gầm lên khúc độc hành”

Trên những nẻo đường hành quân chiến đấu , vượt qua bao núi cao dốc thăm thẳm “ heo hút cồn mây súng ngửi trời”. Đoàn quân Tây Tiến hiện ra ra giữa màu xanh của núi rừng trùng điệp, vừa kiêu hùng vừa cảm động. Người chiến binh với quân trang màu xanh của lá rừng , nước da xanh phong sương vì sốt rét rừng, thiếu thuốc men, lương thực: “không mọc tóc”. Câu thơ trần trụi như hiện thực chiến tranh những năm đầu kháng chiến vốn thế. “không mọc tóc” là hình ảnh phản ánh cái khốc liệt của chiến trường:

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm”

Cái hình hài không lấy gì làm đẹp: “quân xanh màu lá”, “không mọc tóc” tương phản với “dữ oai hùm” là một nét chạm khắc tài tình làm nổi bật chí khí hiên ngang, tinh thần quả cảm xung trận của các chiến binh Tây Tiến từng làm cho quân giặc phải khiếp sợ. “ Dữ oai hùm” là hình ảnh người lính mang tính kế thừa và sáng tạo của Quang Dũng. Trong Bình ngô đại cáo Nguyễn Trãi có viết  ” Sĩ tốt kén tay tì hổ – Bề tôi chọn kẻ vuốt nanh” ! Một dân tộc anh hùng trên trận tuyến đánh giặc, thời đại nào cũng có những chiến sỹ “tì hổ” “vuốt nanh” . Với niềm tự hào đó Quang Dũng đã viết nên câu thơ ” Quân xanh màu lá dữ oai hùm” lấy cái thô để tô đậm cái đẹp, cái dũng khí ẩn chứa trong tâm hồn chiến sĩ.

Gian khổ, ác liệt, thiếu thốn, bệnh tật… muốn lần khó khăn, thử thách nhưng họ vẫn có những  giấc “mơ”, giấc “mộng” rất đẹp:

“Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”

Mộng và mơ gửi về hai phía chân trời : biên giới và Hà Nội, nơi còn đầy bóng giặc “Mắt trừng” hình ảnh gợi nét dữ dội, oai phong lẫm liệt, tinh thần cảnh giác tỉnh táo của người lính trong khói lửa ác liệt. “Mộng qua biên giới”  – Mộng tiêu diệt quân thù, bảo vệ biên cương lập nên bao chiến công nêu cao truyền thống anh hùng của đoàn binh Tây Tiến. Dù trong hoàn cảnh như vậy các anh vẫn nhớ những “dáng kiều thơm” từng hò hẹn, Quang Dũng đã đem đến cho người đọc nhiều thú vị: ngôn từ vốn có trong thơ lãng mạn thời “tiền chiến” nhưng dưới ngòi bút của nhà thơ – chiến sĩ nó đã trở nên có hồn, đặc tả chất lính hào hoa, trẻ trung, lãng mạn của người lính trẻ đoàn binh Tây Tiến trong trận mạc.

Bốn câu thơ tiếp theo làm là những nét vẽ bổ trợ, tô đậm bước chân dung người lính:

“ Rải rác biên cương mồ viễn xứ

Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh

Áo bào thay chiếu anh về đất

Sông Mã gầm lên khúc độc hành”

Trong gian khổ và chiến trận, bao đồng đội đã ngã xuống trên  chiến trường miền Tây. Họ nằm lại nơi chân đèo góc núi. Nấm mồ người chiến sỹ “ rải rác biên cương” câu thơ để lại trong lòng nhiều thương cảm, biết ơn, tự hào: “Rải rác biên cương mồ viễn xứ” . Nếu tách câu thơ trên ra khỏi đoạn thơ thì nó tựa như bức tranh xám lạnh, ảm đạm và hiu hắt, đem đến nhiều xót thương. Nhưng nằm văn canh, đoạn mạch, câu thơ tiếp theo ” Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh” đã nâng cao chí khí và tầm vóc người lính.  Các anh quyết đem xương máu để bảo vệ độc lập tự do cho tổ quốc. Anh bộ đội cùng nhân dân ta đã đứng lên kháng chiến với quyết tâm sắt đá ” Chúng ta thà hi sinh tất cả chứ không chịu mất nước”. Quang Dũng đã ghi lại  cảnh tượng bi tráng giữa chiến trường miền Tây thuở ấy:

“Áo bào thay chiếu anh về đất

Sông Mã gầm lên khúc độc hành”

Các tráng sỹ ngày xưa giữa chốn sa trường lấy da ngựa bọc thây làm niềm kiêu hãnh. Các chiến sĩ Tây Tiến với chiếc chiếu đơn sơ với tấm “áo bào” bình dị ấy: “Anh về đất”. Một cái chết nhẹ nhàng, thanh thản.  Nhà thơ không dùng từ “chết” hay “hi sinh” mà lấy cụm từ “về đất” để ca ngợi sự hi sinh cao cả mà bình dị ấy. Đất mẹ ôm các anh vào lòng để các anh hòa cùng non sông tổ quốc. Người chiến binh Tây Tiến đã sống và chiến đấu cho quê hương, đã chết vì đất nước quê hương. Câu “Sông mã gầm lên khúc độc hành” là một câu thơ hay vì nó gợi tả được không khí thiêng liêng, trang trọng đồng thời tạo nên âm điệu trầm hùng, thương tiếc.

Ngôn ngữ của Quang Dũng thật đặc sắc bên cạnh những từ ngữ bình dị như : gục, không mọc tóc, dữ, trừng, về đất, gầm lền… lại có một số từ hán việt: mộng, mơ, biên giới, dáng kiều thơ, viễn xứ, áo bào, khúc độc hành – nhờ đó mà cái bình dị làm nổi bật cái cao cả thiêng liêng cái bình thường tô đậm cái anh hùng, vĩ đại. Chất bi tráng và màu sắc lãng mạn từ vần thơ tỏa rộng trong không gian và chiều dài lịch sử.

Đoạn thơ viết về chân dung người lính trong bài thơ “Tây Tiến” là đoạn thơ độc đáo nhất. Khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn được nhà thơ kết hợp vận dụng sáng tạo trong miêu tả và biểu hiện cảm xúc, tạo nên những câu thơ “có hồn”. Người Lính đã sống anh dũng, chết vẻ vang. Hình tượng người chiến sỹ Tây Tiến mãi mãi là một tượng đài nghệ thuật bi tráng in sâu và tâm hồn dân tộc.

Bài làm 3

Giới thiệu tác giả và tác phẩm: Quang Dũng là nghệ đa tài,biết làm thơ vẽ tranh,soạn nhạc.Ở bất kì lĩnh vực nghệ thuật nào ngòi bút Quang Dũng cũng thể hiện sự tài hoa lãng mạn với không gian thơ ca có sự sáng tạo đều làm người đọc say mê.Trong đó nổi 

– Cả bài thơ là nỗi nhớ của quang Dũng về đoàn quân Tây Tiến nên hình tượng người lính chủ yếu hiện lên qua nỗi nhớ của nhà thơ- 1 đại đội trưởng của đoàn quân Tây Tiến năm xưa.Nhờ vậy mà hình tượng người lính Tây Tiến hiện lên chân thực hơn qua tình cảm trân trọng,cảm phục

– Qua nỗi nhớ của Quang Dũng người lính Tây Tiến hiện lên trong tầm vóc của doàn quân đoàn binh- 1 tập thể đông đảo hùng hậu,cách cảm nhận như vậy mang âm hưởng hào hùng cho bài thơ


– Vẻ đẹp ngoại hình: Dữ dội,oai phong,lẫm liệt

+ "Không mọc tóc" chứ không phải "rụng tóc": sự thật nghiệt ngã thiếu thốn,khó khăn gian khổ trong quá trình sống chiến đấu của người lính khiến họ trở nên tiều tụy nhưng vẫn toát lên khí phách anh hùng oai phong~> Hình ảnh là minh chứng cho sự khốc liệt của chiến tranh ,cái gian khổ vất vả mà thế hệ trẻ Việt Nam đã phải trải qua trong cuộc chiến tranh giành bảo vệ độc lập dân tộc,giữ vững giang sơn bờ cõi

+ Quân xanh màu lá dữ oai hùm gợi dáng vẻ xanh sao tiều tụy bị sốt rét nhưng vẫn toát lên vẻ oai hùm như một con hổ -chúa sơn lâm nổi bật khí phách và sự dũng cảm của người lính~> sức mạnh tinh thần.tuy nhiên tác giả không sử dụng từ xanh sạo tạo cảm giác yếu ớt mà thể hiện cho thấy sự khảo khoắn,mạnh mẽ hào khí

– Vẻ đẹp tâm hồn: phong phú,tinh tế lãng mạn hào hoa,nhiều mơ mộng

+ Thể hiện trong cái nhìn say đắm tình tứ trước vẻ đẹp đầy nữ tính trong đêm hội đuốc hoa

+ Tâm hồn mơ mộng luôn hướng về những khung trời hoa lệ ,trong mỗi người lính Tây Tiến đều mang trong mình tâm hồn thi sĩ

+ Niềm kha khát về một dáng kiều thơn và sự thống nhất giữa tình yêu đôi lứa và tình yêu đất nước

+ Mắt trừng: ánh mắt dữ dội rực cháy căm hờn mang mộng ước tiêu diệt kẻ thù,bảo vệ đất nước~> Giấc mộng lập công

+ “Mơ Hà Nội:, “dáng kiều thơm” (ẩn dụ) sử dụng từ ngữ trang trọng khi nói về những thiếu nữ Hà thành đầy yêu kiều cho thấy bên trong dáng vẻ oai hùng là một trái tim,một tâm hồn khao khát yêu thương 

~>Họ-những người lính sẵn sàng trong tư thế chiến đấu hi sinh vì tổ quốc nhưng cũng có những rung cảm yêu thương,nhớ nhung khao khát,hi vọng như bất cứ người trẻ tuổi nào khác

~> hình ảnh một thời được xem là ủy mị,làm mất đi tinh thần sinh khí của ngừi lính khi xung trận.Thực tế những giấc mơ ấy,những yêu thương khát vọng ấy là nguồn cổ vũ động viên,là sức mạnh tinh thần to lớn để người lính vượt qua gian nan thử thách

– Vẻ đẹp lí tưởng sống và chiến đấu: tự nguyện,cao cả sẵn sàng hi sinh vì nghĩa lớn 

+ Sử dụng các từ Hán Việt : biên cương,mồ viễn xứ ~> không khí trang trọng mang âm hưởng bi hùng

~>giảm cảm giác bi thương khi miêu tả hình ảnh nấm mồ chiến sĩ nơi biên cương lạnh lẽo hoang vu

+ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh: thể hiện lí tưởng anh hùng lãng mạn qua việc coi cái chết nhẹ nhàng,quyết tâm hiến sự sống của mình cho non sông đất nước

+ Ẩn dụ “đời xanh” chỉ tuổi trẻ nguyện dứt khoát tự nguyện ra đi vì tổ quốc,vì nhân dân

+ “Áo bào” : vẻ đẹp bi tráng của sự hi sinh,nhìn thấy cái chết của đồng đội giữa chiến trường trở thành sự hi sinh trang trọng,tráng liệt mà uy nghiêm của người anh hùng chiến trận,của các vị tướng xông pha nơi trận mạc thời xưa ~> Hình ảnh không có thực mà chỉ là cách gọi cahc nói tình cảm mến trọng của nhà thơ.Hiện thực khi người lính nằm xuống chỉ có manh chiếu mảnh vải dù nhưng tác gải đã gọi đó là tấm áo bào sang trọng.Nhà thơ đã khoác lên những người tử sĩ,những người đồng đội-con người hi sinh vì tổ quốc tấm áo bào với bao tình cảm không nói hết nên lời

+ “Anh về đất” cách nói giảm nói tránh nhằm vơi đi nỗi mát mát 

+ Sông Mã gầm lên: cường điệu ~> Sông Mã- biểu tượng của thiên nhiên Tây Bắc một lần nữa trở lại,sông Mã như tấu lên những khúc nhạc,tiễn đưa linh hồn người tử sĩ vào cõi vĩnh hằng .Không một dòng nước mắt,không một tiếng khóc than ,khúc nhạc ấy của thiên nhiên núi rừng giống như khúc ca ngợi ca cuộc đời chiến đấu và hi sinh anh dũng của người lính Tây Tiến nhưng cũng đau đớn đến tột cùng

~> Bằng những câu thơ mang âm hưởng bi tráng ,bi mà không lụy đoạn thơ khắc họa chân dung người lính từ ngoại hình đến nội tâm,đặc biệt là tính cách hào hoa lãng mạng,những con người làm nên vẻ đẹp hào khí một thời.có thể thấy hình ảnh người lính Tây Tiến được thể hiện một cách sinh động,như 1 bức tượng đài về hình ảnh anh bộ đội cụ Hồ những ngày đầu kháng chiến p

– Vẻ đẹp của tinh thần nỗ lực vượt lên trên khó khắn gian khổ

+ Lính Tây Tiến phần đông là xuất thân từ học sinh sinh viên Hà Nội nên hiện thực đời sống chiến đấu nơi “Rừng thiêng nước độc Tây Bắc” thực sự là thử thách lớn lao

+ Lính Tây Tiến đặc biệt là những con người gan góc dũng cảm luôn vượt lên những khó khăn góp sức mình cho cuộc kháng chiến chung của dân dộc

– Vẻ đẹp của tinh thần và tư thế hi sinh cao cả cao đẹp phi thường – sự hi sinh của những người lính vô danh

~> Trong vẻ đẹp hình tượng người lính còn có vẻ đẹp của chính tâm hồn Quang Dũng – 1 người lính Tây Tiến năm xưa dù đã chuyển sang đơn vị khác nhưng khung cảnh không gian thời gian vẫn không phai mờ đi trong chí nhớ Quang Dũng

~> Vẻ đẹp ân nghĩa ân tình đối với quá khứ không bao giờ lãng quên 


– Khẳng định lại vấn đề

– Đánh giá về thành công của tác giả quang Dũng cũng như tác phẩm Tây Tiến trong giai đoạn văn học 1945-1954 và mai sau

Bài làm 4

Trong thời kì kháng chiến chống Pháp, hình ảnh người lính vốn trở thành đề tài nổi bật của các thi nhân đã diễn đạt thành công hình ảnh người lính. Bài thơ Tây Tiến của nhà thơ hào hoa Quang Dũng là một kiệt tác xuất sắc sau năm 1945 về hình ảnh người lính Tây Tiến nơi hiểm trở được diễn đạt qua đoạn thơ sau:

“Tây Tiến đoàn binh không mọc tóc

Quân xanh màu lá dữ oai hùm”

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới

Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm

Rải rác biên cương mồ viễn xứ

Chiến trư