Giải bài tập Ôn tập cuối năm SGK hóa học 9

Bài 1 (trang 167 SGK Hóa 9): Hãy nhận biết từng cặp chất sau đậy bằng phương pháp hóa học.

a) Dung dịch H₂SO₄ và dung dịch CuSO₄.

b) Dung dịch HCl và dung dịch FeCl₂.

c) Bột đá vôi CaCO₃. Viết các phương trình phản ứng hóa học (nếu có).

Lời giải:

Có thể nhận biết như sau:

a) Cho đinh sắt vào hai ống nghiệm đựng hai dung dịch H₂SO₄ và dung dịch CuSO₄riêng biệt, nếu ống nghiệm nào sinh bọt khí đó là dung dịch H₂SO₄, còn ống nghiệm nào có chất rắn màu đỏ bám lên đinh sắt là dung dịch CuSO₄.

Fe + H₂SO₄ → FeSO₄ + H₂

Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu

b) Cách 1: Cho viên kẽm vào hai ống nghiệm đựng hai chất trên, nếu ống nghiệm nào có bọt khí sinh ra là dung dịch HCl, còn ống nghiệm không có bọt khí sinh ra là dung dịch FeCl₂.

Zn + 2HCl → ZnCl₂ + H₂

Zn + FeCl₂ → ZnCl₂ + Fe

Cách 2: Cho dung dịch NaOH vào hai ống nghiệm chứa hai chất trên, nếu ống nghiệm nào có kết tủa màu trắng xanh là FeCl₂ còn ống nghiệm kia không có hiện tượng gì xảy ra là HCl.

FeCl₂ + 2NaOH → Fe(OH)₂ + 2NaCl

HCl + NaOH → NaCl + H₂O.

c) Lấy một ít Na₂CO₃ và CaCO₃ (có cùng khối lượng) cho vào hai ống nghiệm đựng dung dịch H₂SO₄ loãng dư. Chất trong ống nghiệm nào có khí bay ra, tan hết đó là Na₂CO₃, chất trong ống nghiệm nào có khí bay ra, tan hết đó là CaCO₃, vì CaSO₄ (ít tan) sinh ra phủ lên CaCO₃ làm cho CaCO₃ không tan hết. (Vì vậy trong phòng thí nghiệm muốn điều chế khí CO₂, người ta cho CaCO₃ tác dụng với dung dịch HCl.

Na₂CO₃ + H₂SO₄ → Na₂SO₄ + CO₂ + H₂O

CaCO₃ + H₂SO₄ → CaSO₄ + CO₂ + H₂O

Bài 2 (trang 167 SGK Hóa 9): Có các chất sau: FeCl₃, Fe₂O₃, Fe, Fe(OH)₃, FeCl₂. Hãy lập thành một dãy chuyển hóa và viết các phương trình hóa học. Ghi rõ điều kiện phản ứng.

Lời giải:

– 2Fe + 3Cl₂ → 2FeCl₃

– FeCl₃ + 3NaOH → Fe(OH)₃ + 3NaCl

– Fe + 2HCl → FeCl₂ + H₂O

Bài 3 (trang 167 SGK Hóa 9): Có muối ăn và các chất cần thiết. Hãy nêu hai phương pháp điều chế khí clo. Viết các phương trình hóa học.

Lời giải:

Bài 4 (trang 167 SGK Hóa 9): Có các bình đựng khí riêng biệt: CO₂, Cl₂, CO, H₂.

Hãy nhận biết mỗi khí trên bằng phương pháp hóa học. Viết các phương trình hóa học nếu có.

Lời giải:

Có thể nhận biết các khí như sau:

– Dùng quỳ tím ẩm nhận ra được: Khí clo làm mất màu quỳ tím ẩm, còn khí CO₂ làm đỏ màu quỳ tím ẩm (do tạo thành axit H₂CO₃).

– Hai khí còn lại đem đốt chát, làm lạnh sản phẩm, nếu thấy có nước ngưng tụ thì khí đó là H₂, khí còn lại là CO. Hoặc cho sản phẩm qua nước vôi trong dư, khí nào làm đục nước vôi trong suy ra chất ban đầu là khí CO. Khí không có phản ứng là hơi nước, suy ra khí ban đầu là H₂.

Bài 5 (trang 167 SGK Hóa 9): Cho 4,8g hỗn hợp A gồm Fe, Fe₂O₃ tác dụng với dung dịch CuSO4 dư. Sau khi phản ứng kết thức, lọc lấy phần chất rắn không tan, rửa sạch bằng nước. Sau đó cho phần chất rắn tác dụng với dung dịch HCl 1M thì còn lại 3,2g chất rắn màu đỏ.

a) Viết các phương trình hóa học

b) Tính thành phần phần trăm các chất trong hỗn hợp A ban đầu.

Lời giải:

Khi cho phần chất rắn tác dụng với dung dịch HCl thì còn lại 3,2g chất rắn màu đỏ, đó chính là đồng kim loại.

n_Cu = 3,2 / 64 = 0,05 mol.

a) Phương trình hóa học.

Fe + CuSO₄ → FeSO₄ + Cu (1)

Fe₂O₃ + 6HCl → 2FeCl₃ + 3H₂O (2)

n_Cu = n_Fe = 0,05 mol.

b) Thành phần phần trăm các chất

m_Fe = 0,05 x 56 = 2,8g.

%Fe = 2,8 x 100% / 4,8 = 58,33%.

%Fe₂O₃ = (4,8 -2,8)/ 4,8 x 100% = 41,67%.