Bài làm 1
Nhà thơ đào cảng đà nhận xét về nhà văn nguyên hồng “anh bình dị đến như là lập dị áo quần ư? Rách vá có sao đâu!”
“dễ xúc động, anh thường hay dễ khóc,
Trải đau nhiều nên thương cảm nhiều hơn”.
Những câu thơ trên đã khái quát được những nét chính yếu trong phong cách sinh hoạt và tâm hồn của nhà văn nguyên hồng. Chính vì có một tâm hồn dào dạt cảm xúc như thế, cùng với phong cách nghệ thuật độc đáo, nên tác phẩm những ngày thơ ấu của nguyên hồng đã đê lại dấu ấn đậm nét trong tâm hồn bạn đọc. Hình ảnh chú bé hồng ở trích đoạn trong lòng mẹ hiện lên với hoàn cảnh đáng thương và nhiều phẩm chất cao đẹp.
Trước hết, chúng ta thấy chú bé hồng gặp nhiều nỗi đau: đau vì cha mất, tang cha hãy còn đội trên đầu; đau vì mẹ quá cùng quẫn đã phải bỏ con tha hương cầu thực, không có cơ hội viết thư hay gởi quà cho con; đau vì phải sống đói rách, thiếu thốn, bơ vơ bên những người họ hàng giàu có nhưng tấm lòng nghèo nàn. Nhưng nỗi đau cực đại của cuộc đời chú bé hồng là thiếu tình thương, đặc biệt là tình thương bao la của người mẹ hiền. Từ lúc mẹ bé hồng xa xứ, chú chưa bao giờ nhận được tin tức về mẹ. Bé hồng luôn tương nhớ đến hình bóng thân yêu của mẹ mà nước mắt cứ lã chã tuôn rơi. Biết được tâm lí ấy của bé hồng, bà cô của bé chẳng những không yêu mến, cảm thông, chia sẻ với hồng mà còn cố tình khơi gợi nỗi đau để hành hạ, tra tấn hồng về mặt tinh thần. Bà cô tỏ vẻ quan tâm cháu: “hồng! Mày muốn ra thanh hoá chơi với mẹ mày không?”.
Tuy bé hồng còn nhỏ nhưng bằng sự cảm nhận tinh tế của mình cũng hiểu bà cô là một con người giả dối, nhẫn tâm, độc ác. Bé hồng nhận xét: “cô tôi chỉ có ý gieo rắc vào đầu óc tôi những hoài nghi để tôi khinh miệt và ruồng rẫy mẹ tôi, một người đàn bà đã bị cái tội là góa chồng, nợ nần, cùng túng quá phải bỏ con cái đi tha hương cầu thực”. Bà cô càng nói xấu mẹ bao nhiêu bé hồng càng đau xót, thông cảm và yêu mẹ bấy nhiêu. Lòng bé thắt lại, khóe mắt bé “cay cay”, nước mắt bé “ròng ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hòa đầm đìa ở cằm và ở cổ”. Hành động bé “cười dài trong tiếng khóc” là đã đi đến đỉnh điểm của nỗi đau. Bé hồng kịch liệt công kích cái xã hội đầy hủ tục, bất công, xấu xa, đã xô đẩy mẹ bé vào bước đường cùng. Xã hội ấy không cho phép người phụ nữ chưa đoạn tang chồng mà đã có chửa. Bé vừa khóc nghẹn ngào vừa nghĩ rằng: “giả những hủ tục đã đầy đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục tliuỷ tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi”.
Thế rồi sau chuỗi ngày dài đầy đau khổ, chú bé hồng cũng có được hạnh phúc lớn lao: được gặp lại mẹ và trở về “trong lòng mẹ.” Mẹ bé hồng về trong ngày giỗ đầu của chồng. Sau buổi học, “chợt thoáng thấy một bóng người ngồi trên xe kéo giống mẹ” hồng gọi mẹ trong trạng thái “bối rối”, nửa thực nửa mê: “mợ ơi! Mợ ơi! Mợ ơi! …” Giả sử người ấy không phải là mẹ hồng, bé sẽ hổ thẹn, tủi cực và cay đắng chẳng khác “cái ảo ảnh của một dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm đã hiện ra trước con mắt gần rạn nứt của người khách bộ hành ngã gục giữa sa mạc”. Hồng tự ví mình là một “khách bộ hành” giữa chốn sa mạc mênh mông, thiếu vắng người qua lại. Mà ở sa mạc, khó có thể có nước. Do đó, lữ khách khao khát nước đến cháy lòng giống như chú bé hồng chờ mong khắc khoải từng phút giây để gặp lại một bóng hình thương yêu nhất của đời mình. Bé hồng “thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi”, “ríu cả hai chân lại” khi đuổi kịp mẹ và trèo lên xe> hồng oà khóc nức nở. Mẹ bé cũng sụt sùi theo. Hai mẹ con gặp nhau trong những giọt lệ mừng mừng, tủi tủi. Sau những phút giây cuống quýt, chú bé hồng định thần lại và nhận ra vẻ đẹp phúc hậu của mẹ với gương mặt “tươi sáng”, ''đôi mắt trong và nước da mịn, làm nổi bật màu hồng của hai gò má". Trong sung sướng, ngây ngất, bé hồng cảm nhận mẹ đẹp đến hai lần. Bé hồng được hồi phục về tinh thần sau thời gian tâm lí bị đè nén. Bé thấy “những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại man man khắp da thịt”. Đồng thời chú nhận ra hơi quen thuộc của mẹ như thuở còn nằm nôi: “hơi quần áo mẹ, những hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra lúc đó thơm tho lạ thường”.
Hơn thế nữa, bé hồng còn tập trung cao độ mọi giác quan của con người để miêu tả sự tận hưởng những phút giây cực điểm khi được nằm
Trong lòng mẹ: “phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ để bàn tay người mẹ vuốt ve từ trán, xuống cằm, và gãi rôm ở sống lưng cho, mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng”. Nhà văn thạch lam gọi cảm giác này là “những rung động cực điểm của một linh hồn trẻ dại”. Chính vì vậy mà bé hồng từ đầu trường học về đến nhà đã không còn nhớ mẹ chú đã hỏi những gì và chú đã trả lời mẹ những câu gì. Đó cũng là những cảm xúc tự nhiên của con người khi được nhìn thấy bóng dáng mĩ miều của hạnh phúc. Đối với bé hồng, dù hạnh phúc đơn sơ nhưng cũng là hạnh phúc. Có thể nói rằng, cảnh hai mẹ con hồng gặp nhau đẹp hơn những thước phim nóng tại trường quay. Dù diễn viên nào nổi tiếng cũng khó diễn được vai này. Bởi lẽ, cảnh ấy hiện thực hơn cả hiện thực. Có nhà nghiên cứu lí luận văn học cho rằng: nhân vật trong tác phẩm nhiều khi còn thực hơn cả người thực. Nhân vật chú bé hồng là điển hình cho nhận xét ấy.
Tóm lại, hoàn cảnh éo le và tấm lòng yêu thương mẹ vô hạn của bé hồng đã khiến còn tim của em rung động mãnh liệt. Em rất căm phẫn cái xã hội xấu xa, đê tiện mà bé hồng đã sống – một xã hội thực dân nửa phong kiến bất công, chỉ xem tiền là trên hết. Cái xã hội ấy đầy rẫy những hủ tục, vô nhân đạo, tàn nhẫn đến độ “chuông nhà thờ chỉ reo lên vì lũ tây đầm” và bọn nhà giàu “khệnh khạng, bệ vệ, hớn /lở'”.' đêm đông thường giá lạnh nhưng tình họ hàng trong xã hội ấy còn lạnh giá hơn cả đêm đông. Ngày nay, chế độ xã hội chủ nghĩa của chúng ta rất ưu việt và tràn đầy tinh thần nhân đạo. Quyền phụ nữ, 'quyền trẻ em được pháp luật bảo vệ thỏa đáng. Chắc có lẽ không còn những đứa trẻ bất hạnh như bé hồng.
Nhân vật bé hồng trong đoạn trích trong lòng mẹ (những ngày thơ ấu – nguyên hồng) đã đọng lại trong tâm hồn em những suy nghĩ và cảm xúc gì?
Bài làm 2
"Con chim non rũ cánh
Đi tìm tổ bơ vơ
Quanh nẻo rừng hiu quạnh
Lướt mướt dưới dòng mưa…"
Một năm sau, trên tuần báo Ngày nay, hồi ký "Những ngày thơ ấu" của Nguyên Hồng ra mắt bạn đọc. Nhân vật bé Hồng trong cuốn hồi kí cũng là một "con chim non rũ cánh…". Bố nghiện ngập, gia đình sa sút trở nên bấn cùng. Bố chết chưa đoạn tang, người mẹ trẻ lại chửa đẻ với người ta, "nợ nần túng quá", phải bỏ nhà, bỏ quê vào Thanh Hóa kiếm ăn lần hồi. Bé Hồng mồ côi, bơ vơ sống trong sự ghẻ lạnh của họ hàng bên nội. Đến trường thì bị thầy giáo phạt quỳ một cách vô lí oan uổng; đêm Noel thì bị người ta hắt hủi đuổi ra khỏi nhà thờ, em lủi thủi đi dưới trời mưa gió lạnh lẽo…
Đọc "Trong lòng mẹ", ta bắt gặp một bé Hồng rất đáng thương, đáng yêu; trong đau khổ, trái tim thương yêu của em vẫn dành cho người mẹ một cách đằm thắm trọn vẹn.
Mồ côi bố, cái mũ trắng của bé Hồng vẫn còn "quấn băng đen"; mẹ tha phương cầu thực mãi chưa về. Sống trong cảnh ăn cơm chực gia đình bên nội, chú còn bị người cô nanh ác, hiểm độc nói xấu mẹ mình. Mẫn cảm và thông minh, bé Hồng đã phát hiện ra "những ý nghĩa cay độc trong giọng nói và trên nét mặt khi cười rất kịch" của bà cô tàn nhẫn. Mặc dù đã non một năm, mẹ không gửi cho một lá thư, không nhắn cho lời hỏi thăm, không gửi cho một đồng quà nào, nhưng trái tim em đối với người mẹ đau khổ vẫn trọn vẹn. Bà cô cố ý gieo vào lòng ngây thơ của em "những hoài nghi" để em "khinh miệt và ruồng rẫy mẹ"… Bé Hồng là một đứa con hiếu thảo, cảm thông với cảnh ngộ "góa chồng, nợ nần túng quá phải bỏ con cái đi tha phương cầu thực" của mẹ mình. Em quyết không để "những rắp tâm tanh bẩn" của bà cô xâm phạm đến "tình thương yêu và lòng kính mến mẹ".
Bao nhiêu nước mắt của bé Hồng đã chảy xuống trước những lời cay độc của bà cô: "Mợ mày phát tài lắm…", "vào mà… thăm em bé chứ", mợ mày "ngồi cho con bú ở bên rổ bóng đèn…, ăn vận rách rưới, mặt mày xanh bủng, người gầy rạc đi…", gặp người quen thì "quay đi, lấy nón che"… Mỗi lời nói và giọng cười của bà cô đã làm cho bé Hồng vô cùng tủi nhục, đau đớn. Lúc thì em "cúi đầu xuống đất", lòng "thắt lại", khóe mắt "cay cay". Lúc thì nước mắt "ròng ròng rớt xuống hai bên mép rồi chan hòa đầm đìa ở cằm và ở cổ". Có lúc, cổ họng em "nghẹn ứ khóc không ra tiếng". Bé Hồng rất thương mẹ, em đã cảm thông với mẹ chưa đoạn tang chồng mà đã chửa đẻ với người khác. Em không trách mẹ mà "căm tức" sao mẹ vì "sợ hãi những thành kiếm tàn ác" mà xa lìa đứa con thơ. Lòng thương mẹ của bé Hồng là vô cùng mãnh liệt. Càng thương mẹ bao nhiêu, em càng căm ghét, càng ghê tởm những cổ tục bấy nhiêu: "Giá những cổ tục đã đầy đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh, đầu mẩu gỗ, tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiến cho kì nát vụn mới thôi".
Phần đầu chương "Trong lòng mẹ", qua nhân vật bà cô độc địa, xấu xa, hình ảnh bé Hồng cành trở nên đáng yêu đáng trọng. Những dòng nước mắt của em chứa chan bao tình thương mẹ, một người mẹ đau khổ mà đôn hậu.
Đến phần cuối chương là một niềm vui sướng của bé Hồng được gặp lại mẹ hiền sau một năm dài xa cách. Đến ngày giỗ đầu của bố, em chẳng viết thư cho mẹ thì mẹ cũng về. Thương mẹ nhiều, nhớ mẹ lắm, tin yêu mẹ nên bé Hồng mới có linh cảm khi "chợt thoáng thấy một bóng người ngồi trên xe kéo giống mẹ" mình, liền chạy theo gọi rối rít: "Mợ ơi ! Mợ ơi ! Mợ ơi !"… Nỗi khát khao gặp mẹ của bé Hồng khác nào người bộ hành giữa xa mạc khao khát "một dòng nước trong suốt chảy dưới bóng râm"… Như một cảnh dào dạt niềm vui. Xe chạy chầm chậm. Mẹ cầm nón vẫy con. Con chạy kịp, thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi. Vui sướng cảm động, con trèo lên xe mà "ríu cả chân lại". Mẹ kéo tay con, xoa đầu con; con "nức nở", mẹ cũng "sụt sùi". Đã bao lâu rồi bé Hồng lại được nghe lời yêu thương của mẹ hiền: "Con nín đi ! Mợ đã về với các con rồi mà". Bao cử chỉ thân thương trìu mến hòa quyện tình mẹ con. Mẹ "xốc nách" con lên xe, rồi lấy vạt áo nâu "thấm nước mắt" cho con. Con ngắm nhìn gương mặt mẹ. Mẹ "không còm cõi xơ xác" như người cô đã nói. Gương mặt mẹ "vẫn tươi sáng", đôi mắt mẹ "trong", "nước da mịn làm nổi bật màu hồng của hai gò má". Một mùi "thơm tho lạ thường" phả ra từ quần áo, từ hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu của mẹ. Con vô cùng sung sướng được "đầu ngả vào cánh tay mẹ… thấy những cảm giác ấm áp đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt mình".
Từ miêu tả cụ thể những chi tiết, tình tiết của hai mẹ con gặp lại nhau sau một năm dài xa cách, bé Hồng với tâm hồn trong sáng ngây thơ và giàu lòng hiếu thảo, em đã thổ lộ niềm vui sướng hạnh phúc của đứa con được sống trong lòng mẹ: "Phải bé lại và lăn vào lòng một người mẹ, áp mặt vào bầu sữa nóng của người mẹ… mới thấy người mẹ có một êm dịu vô cùng". Sự êm dịu ấy đã được khơi nguồn từ tình mẫu tử bao la. Câu nói ấy của bé Hồng đã đem đến cho ta nhiều chân cảm. Bé Hồng mồ côi, hiếu thảo, rất thương yêu mẹ mới dạt dào chân cảm ấy.
"Trong lòng mẹ" là những trang hồi kí cảm động. Nhân vật bé Hồng trong đau khổ xa cách mẹ, trong cay đắng khi bà cô nói xấu mẹ, trong niềm vui sướng hạnh phúc tột độ được gặp lại mẹ hiền, được mẹ vỗ về an ủi, đều bừng sáng lên một trái tim yêu thương thiết tha, chân thành, những "rung động cực điểm của một linh hồn trẻ dại" (Thạch Lam). Giọt nước mắt của bé Hồng là giọt nước mắt của một đứa con hiếu thảo. Trong bi kịch gia đình, bi kịch tuổi thơ, em càng thương mẹ hơn bao giờ hết.
Đoạn văn ghi cảnh bé Hồng gặp lại mẹ là hay nhất, cảm động nhất. Bé Hồng là hình ảnh đáng thương và đáng yêu của bài ca "Trong lòng mẹ".
Bài làm 3
Chú bé Hồng trong Trong lòng mẹ chính là nhà văn Nguyên Hồng thuở thiếu thời, phải chịu nhiều cay đắng trong cảnh nghèo khổ và mồ côi. Tập hồi kí Những ngày thơ ấu của ông rất xuất sắc. Đoạn văn trích trên đây, dù chỉ phác qua một cảnh nhỏ, cũng cho ta thấy nỗi lòng đau khổ của bé Hồng trong những ngày xa mẹ, sống và niềm sung sướng tột độ trong giây phút gặp lại mẹ – người mẹ yêu quý, đáng thương nhất của mình, bấy lâu chờ mong, khao khát.
Bé Hồng thương yêu mẹ sâu sắc. Mặc dù gần một năm trời sống bơ và đói rách giữa thái độ ghẻ lạnh và nhất là những lời lẽ cay nghiệt của người cô nói xấu mẹ mình, lòng yêu thương mẹ của Hồng không vì thế mà suy giảm. Ngược lại, bé càng thông cảm với mẹ hơn. Hồng đã rất sớm nhận ra cái bất công của cổ tục làm khổ nhục mẹ mình và xót xa mẹ đến “cổ họng nghẹn ứ” muốn “vồ ngay lấy mà cắn, mà nhai, mà nghiền cho kỳ nát vụn mới thôi” cái cổ tục ấy nếu như nó cụ thể như hòn đá, cục thủy tinh. Lòng thương yêu, kính trọng mẹ đã giúp Hồng trước sau nhận rõ ác ý của người cô cay nghiệt vẫn thấy mẹ mình phải được che chở, phải được sống đàng hoàng giữa cuộc đời. Trong lòng chú bé, nguyên vẹn người mẹ rất đáng yêu, rất đẹp với “gương mặt vẫn tươi sáng, đôi mắt trong và nước da mịn… tươi đẹp như thuở còn sung túc”. Trong sâu thẳm cảm giác vẫn nguyên sự ấm áp “mơn man khắp da thịt”, “hơi quần áo… hơi thở ở khuôn miệng xinh xắn nhai trầu phả ra thơm tho lạ thường”, sau bấy lâu xa vắng, giờ lại được ngồi gọn trong lòng mẹ. Giây phút thiêng liêng đến xúc động!
Chính vì rất yêu thương mẹ và trong lòng bao giờ cũng chỉ thấy có mẹ là gần gũi, thương xót mình nhất, nên bé Hồng luôn cảm thấy buồn tủi trong cảnh sống nhờ. Trước thái độ miệt thị của người cô, Hồng “im lặng, cúi đầu xuống đất, lòng thắt lại, khóe mắt cay cay”, có lúc “nước mắt tôi đã ròng ròng…” khi người mẹ xiết mãi nỗi đau ấy. Ngay cả lúc bất ngờ gặp mẹ, nỗi mừng của Hồng cũng . …. chứa cái tủi, khiến chú “òa lên khóc, rồi cứ thế nức nở” trong lòng mẹ.
Một chuỗi ngày nén yêu thương, tủi hờn cũng là chuỗi ngày Hồng khao khát muốn gặp mẹ. Nỗi khao khát ấy thể hiện rõ trong bước chạy “ríu cả chân lại" của chú bé. Nỗi khao khát ấy khiến chú bé hình dung đến sự tuyệt vọng ghê gớm của người đi giữa sa mạc gặp ảo ảnh dòng nước, nếu bị nhận lầm dáng mẹ. Cảm giác ấm áp sung sướng tuyệt vời “đã bao lâu mất đi bỗng lại mơn man khắp da thịt” khi được trong lòng mẹ, cho ta thấy nỗi khao khát ấy cụ thể, xúc động biết chừng nào.
Phải như bé Hồng trong phút lăn vào lòng mẹ, “được bàn tay mẹ vuốt ve và gãi rôm ở sống lưng cho”, mới cảm thấy hết một nỗi “êm dịu vô cùng” mà chỉ mẹ mới có thể cho ta.
Chúng ta, ít người rơi vào cảnh đời cay đắng ấy, vì có mẹ chăm sóc, che chở. âu yếm. Em cũng may mắn như thế. Chính vì thế mà em cảm thương nỗi đau của thuở nhỏ Nguyên Hồng, nỗi đau của thân phận sống bơ vơ đầy tủi nhục, thèm khát tình thương. Qua tâm trạng của chú bé Hồng, em hiểu hơn những bạn nhỏ vì chiến tranh, vì thiên tai phải mất cha mẹ, họ khổ đau biết chừng nào. Dù xã hội, bà con có cưu mang, nuôi ăn học nhưng làm sao lấp nổi nỗi cô đơn, buồn tủi trong lòng những đứa con xa mẹ, mất mẹ. Nỗi đau ấy đeo đẳng con người suốt một đời. Và cũng suốt một đời, tìm đâu thấy Kìn tay quen thuộc vuốt ve âu yếm, lời ngọt ngào, trách mắng mến yêu, ruột thịt chỉ có ở mẹ. Hình ảnh và tâm tư của bé Hồng đã xúc động lòng em, khiến em thấy đầy đủ mọi niềm vui của mình được sống có mẹ là rất quý báu.
Bài làm 4
Bé Hồng – nhân vật chính trong trích đoạn "Trong lòng mẹ" của Nguyên hồng không những để lại cho người đọc bao niềm xót xa,thương cảm trước số phận tủi cực cùng tuổi thơ cay đắng của cậu bé Hồng mà còn gây ấn tượng mạnh mẽ và sâu sắc cho người đọc bởi tình yêu thương vô bờ bến
cùng sụ kính trọng,niềm tin yêu kông gì kể xiết mà cậu bé dành cho mẹ.
Thật vậy,kí ức tuổi thơ cay đắng ,tủi cực của cậu bé Hồng được nhà văn Nguyên Hồng viết lên qua từng dòng nước mắt.Bé Hồng hiện lên trong cảnh ngộ côi cút cùng khổ:bố mất trong vòng nghiện ngập,người mẹ có trái tim nhân hậu khát khao yêu thương đã phải bỏ nhà đi tha hương cầu thực và chịu sự rè bỉu,khinh bỉ của người đời.Chao ôi,mới mười hai tuổi đầu cậu đã mồ côi cha,thiếu vắng tình mẹ,bản thân thì phải ở với bà cô cay nghiệt,ghẻ lạnh,luôn muốn reo rắc vào đầu óc non nớt của cháu những hình ảnh xấu về mẹ để cậu bé khinh miệt và ruồng rẫy mẹ mình.Hơm ai hết cậu bé muốn được sống trong tình thương,được mẹ vỗ về,được làm nũng,chiều chuộng…như bao đứa trẻ khác.Giờ đây với cậu mẹ là niềm hạnh phúc là khao khát duy nhất,mẹ là tất cả lúc này!
Trong cuộc nói chuyện với bà cô ,nỗi đau đớn tủi cực của bé HỒng không thể nào kể xiết,lúc thì lòng "thắt lại",khóe mắt "cay cay";lúc thì hai hàng lệ cứ "ròng ròng"rớt xuồng hai bên má rồi "chan hòa và đầm đìa ở cằm và cổ".Đọc từng dòng chữ ,lật từng trang văn,ta cảm giác như từng trang,từng trang giấy cũng phập phồng thổn thức bởi những rung động cực điểm của trái tim thơ ngây yêu mẹ tha thiết đến cháy lòng.
Qua từng dòng hồi ký người đọc như cam nhận được rung động của bé Hồng trên mọi cung bậc:đó là sự đau đớn,tủi hận xót xa,là căm giận, là sung sướng , hạnh phúc … tất cả đều khởi nguồn từ trái tim yêu mẹ.Trước hết những rung động ấy thể hiện bằng nhưnngx phả ứng quyết liệt của be Hồng trước lời nói của bà cô xấu bụng.Là một cậu bé thông minh, nhạy cảm,Hồng đã sớm nhận ra cái ý nghĩ cay độc,rắp tâm tanh bẩn của bà cô nên mặc dù nhớ mẹ,rất muốn gặp mẹ nhưng khi bà cô hỏi thì cậu bé lại từ chối "im lặng cúi đầu không đáp".Tình thương và niềm tin yêu mẹ trào dâng với bao cảm xúc bồng bột về người mẹ tội nghiệp "Tôi thương mẹ tôi và căn tức sao mẹ tôi lại sợ hãi những thành kiến tàn ác mà xa lìa anh em tôi để sinh nở một cách giấu giếm,trốn tránh như một kẻ giết người lúng túng với con dao vấy máu".Nhưng cái ý nghĩ bồng bột ấy đã bị vùi lấp bởi tình yêu thương mẹ tha thiết và sự khính trọng tin yêu.Hồng "cười dài trong tiếng khóc"_cái cười đầy xót xa,đau đớn,rồi "cổ họng nghẹn ứ lại,khóc không ra tiếng",thương mẹ cậu căm tức những thành kiến cổ tục "Giá như những thành kiến cổ tục đã đầy đọa mẹ tôi là một vật như hòn đá hay cục thủy tinh,đầu mẩu gỗ,tôi quyết vồ ngay lấy mà cắn mà nhai,mà nghiền cho kì nát vụn mới thôi".Lời văn như sôi sục,tuôn trào ,đặc tả tâm trạng phẫn uất,căm giận cao độ cảu cậu bé Hồng với những thành kiến vô hình đã làm khổ người mẹ đáng kính.Đó cũng chính là tiếng lòng nức nở của đứa con yêu đối với người mẹ đau khổ của mình.
Lần theo từng dòng hồi kí,với lời văn tự sự , miêu tả đầy sắc thái biểu cảm, người đọc như cảm nhận được bé Hồng đang bấm từng đốt ngón tay mong ngày mẹ trở về."Gần đến ngày giỗ đầu thầy tôi,mẹ tôi ở Thanh Hóa vẫn chưa về…Nhưng đến ngày giỗ thầy tôi,tôi không viết thư gọi mẹ tôi cũng về",có thể nói ước mong được gặp mẹ của bé Hồng thật là mãnh liệt!Dường như bao cay đắng tủi cực của một thời xa vắng mẹ đã trào lên đầu ngọn bút để nhà văn Nguyên Hồng diễn tả thật tinh tế những xúc động cực điểm của một linh hồn bé dại được gặp mẹ sau bao ngày trông ngóng.Gặp mẹ,cậu bé sung sướng đến tột cùng,dòng nước mắt vỡ òa, đó là dòng nước mắt nhân lên niềm vui nở bừng ánh sáng hạnh phúc trong giây phút hội ngộ của tình mẫu tử thiêng liêng.Hồi hộp,lo lắng,cậu bé "chạy ríu cả chân lại,trán đẫm mồ hôi,thở hồng hộc".Khi được ngồi bên mek,được ôm ấptrong lòng, cậu tận mắt trông thấy "gương mặt mẹ tươi sáng….chứ không còm cõi ,xơ xác như lời cô nói".Lúc này với cậu ,mẹ là cô Tấm dịu hiền,xinh đẹp.Bằng chính rung động của mình,nhân vật tôi hay chính là nhà văn đã vẽ lên bức tranh lãng mạn về tình mẫu tử muôn đờitranf ngập ánh sáng,thoang thoảng hương thơm,sắc màu tươi tắn được họa nên bởi muôn ngàn màu hồng tía tỏa ra từ tình mẹ gửi tặng con,tình con dành cho mẹ "những cảm giác bao lâu nay mất đi bỗng choccs lại mơn man khắp da thịt".Được sống trong vòng tay yêu thương của mẹ,bao nhiêu cay đắng tủi cực dường như tan biến hết,còn lại nơi đây chỉ là tình mẫu tử thiêng liêng dù trong hoàn cảnh nào cũng không bao giờ mất.
Nghệ thuật xây dựng tâm lý nhân vật thành công, tác giả rất tài tình khi miêu tả những rung động mãnh liệt , cảm nhận tinh tế trong tâm hồn cậu bé.
Nếu như chị Dậu là điển hình của người phụ nữ Việt Nam xưa kia, lão Hạc là điển hình của người nông dân trước cách mạng thàng tám thì bé Hồng là điển hình của những đứa trẻ sống dưới cái xã hội còn đầy ắp những cổ tục lạc hậu.Chẳng biết tự bao giờ trong trái tim mỗi người , mẹ chính là suối trong mát không bao giờ vơi cạn, là đại dương mênh mông đầy ắp tình thương.Nhuẽng trang văn của Nguyên Hồng đã khép lại nhưng người đọc vẫn thấy đâu đây một tình mẫu tử thiêng liêng qua dòng chữ thấm đẫm nước mắt của người mẹ.
