Gợi ý dàn bài"
1. Mở Bài
Giới thiệu tác giả, tác phẩm
Giới thiệu đoạn trích:Đây là hai khổ thơ đấu của bài, miêu tả cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi đầy hào hứng với những khúc ca tráng lệ.
2. Thân Bài
a) Về nội dung – cảnh ra khơi
Thời gian nghệ thuật là một buổi hoàng hôn tuyệt đẹp.
Mặt trời xuống biển nhưhòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa.
Các hình ảnh mặt trời, sóng, đêm được nhân hóa, cùng hình ảnh so sánh độc đáo ở câu thơthứ nhất “nhưhòn lửa"đãtạo nên một bức tranh thiên nhiên kì vĩ, tráng lệ. Ngày đã tắt nhưng không hề ảm đạm. Sự vận động của thời gian được diễn tả qua các động từ "xuống biển", "cài then", "sập cửa".Những con sóng cài ngang như chiếc then cửa của vũ trụ. Bóng đêm "sập cửa"gợi khoảnh khắc ánh ngày vụt tắt và màn đêm bất ngờ buông xuống, bao trùm lên tất cả. Vũ trụ rộng lớn, mênh mông, ki vĩ mà vẫn gắn gũi, ấm áp như ngôi nhà của con người vậy!
Lẽ thường, khi ngày tàn, con người sẽ tạm ngừng mọi công việc để trởvề nghỉ ngơi bên gia đình nhưng trên biển, có một cuộc sống khác khi đó mới bắt đầu:
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm cùng gió khơi
+ Chữ "lại”đả gợi ra vòng tuần hoàn trong hoạt động của những người dân biển, gợi nhịp sống thanh bình của quê hương, đất nước. Sau bao năm tháng chiến tranh, con người Việt Nam mới có một cuộc sống lao động bình yên đến thế!
+ Đoàn thuyền ra khơi với khí thế tươi vui, hào hứng, phấn khởi: "Câu hátcăng buồm cùng gió khơi".Sự kết hợp giữa "câu hát"và"gió khơi" đảtạo nên sức mạnh lớn đưa con thuyền mạnh mẽ vượt sóng ra khơi. Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác trong câu thơ cũng tái hiện vẻ đẹp tâm hồn và niềm vui trong lao động của người dân chài.
– Câu hát của người dân chài:
+Hát về sự giàu có của biển:
Hát rằng cá bạc biển Đông lặn
Cá thu biển Đông nhưđoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng
Bút pháp tả thực kết hợp với trí tưởng tượng phong phú đã tạo nên một hình ảnh so sánh đẹp – đàn cá thu giống như đoàn thoi. Chúng bơi lội tạo thành những vệt nước ấp lánh như dệt tấm vải giữa biển đêm. Những câu thơ đã hứa hẹn một hành trình bội thu.
+Tiếng hát gọi cá vào đầy trìu mến “Đến dệt lưới ta đoàn cá ơi!"thể hiện niềm hăng say lao động và tấm lòng trân trọng biển cả của những người con đất biển!
=> Qua hai khổ đầu, tác giả đã phác họa thành công bức tranh biển cả hùng vĩ, thơ mộng và cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi tràn đầy niềm vui, niềm hi vọng của người lao động thời đại mới.
b) Về nghệ thuật
Ngòi bút tràn đầy cảm hứng vũ trụ, sựchan hòa giữa con người và thiên nhiên.
Hình ảnh thơ phong phú, ngôn từ sáng tạo.
Sử dụng các biện pháp tu từ: so sánh, nhân hóa, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác.
3. Kết Bài
Đoạn trích nói riêng và bài thơ nói chung là sự khám phá, ngợi ca vẻ đẹp, sự giàu có, trù phú của biển cả và những con người lao động mới; khẳng định sự hồi sinh của thiên nhiên, đất nước, con người sau chiến tranh.
