Bài làm 1
Khi ta nới đến những người bạn của nhà nông thì không thể không nhắc đến một người bạn luôn đồng hành với người dân. Đó chính là con trâu, đó là một con vật gắn bó mật thiết với người nông dân. Để bàn về mối qua hệ mật thiết ấy thì có rất nhiều câu ca dao tục ngữ đã ra đời. Trong số đó ta không thể không nhắc đến bài ca dao:
“Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta
Cấy cày nối nghiệp nông gia
Ta đây trâu đấy ai mà quản công"
Mở đầu bài ca dao là một tiếng gọi tha thiết trìu mên « trâu ơi ». Ta thấy cách gọi như thế khiến con trâu như một chủ thể đang nới chuyện đang tâm sự với con người. Hơn nữa cách gọi trìu mến ấy khiến ta cảm nhận được đây là một mới quan hệ rất khăng khít giữa hai đối tượng đang giao lưu tâm sự với nhau. Công chuyện đồng áng tuy vất vả nhưng vốn cần cù nên người nông dân không ngại phải chân lấm tay bùn mà còn phấn khởi làm ăn.
Đã yêu lao động, yêu quý nghề nông, nên đối với công cụ sản xuất, đối với con trâu người nông dân cũng biểu lọ tất cả sự chăm nom, yêu thương của họ. Con trâu là cánh tay đắc lực của nhà nông, đồng cam cộng khổ với nhau, tin cậy “trâu ra ngoài ruộng, trâu cày với ta”. Hai câu thơ tiếp theo cho chúng at một cảm nhận dặc biệt khi mà tác giả sử dụng hai từ ai trong cùng một câu thơ. Dường như giữa người và trâu không hề có một sự phân biệt xa cánh nào thậm chí không có sự phân biệt nào giữa con người và động vật cả. Người nông dân đã coi trâu như một người bạn để tâm sự để rủ trâu ra ngoài đồng cúng cày với mình. Họ cùng có mặt với nhau trên đồng ruộng cùng vất vả nắng mưa cùng không quả ngại khó khăn vất vả cúng nhau làm việc cùng nhau lao động và khi nghỉ ngơi thì cả hai lại cùng nghỉ ngơi an nhàn. Đó là một mối quan hệ khăng khít gắn bó với nhau một cánh mật thiết keo sơn. Dường như là một giao ước giữa trâu và người hôm nay chúng ta vất vả trên đồng rộng này thì ngày mai ngày kia cúng ta sẽ cùng nhau hưởng lợi trên đồng ruộng đó. Hai câu thơ cuối bài đã nói lên điều đó
“ Bao giờ cây lúa còn bông,
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn”
Cây lúa thì bao đời mới hết bông được là cây lúa còn bông thì người nông dân đảm bảo với trâu là nhất định sẽ còn cỏ ngoài đồng cho trâu ăn. Đó là một niềm tin một lời hứa một tấm lòng trung hậu thủy chung một tình cảm bạn bè có trước có sau cùng làm cùng chịu vất vả nắng mưa chúng ta cùng cố gắng hết sức thì nhất định sẽ có được thành quả ai cũng có cái ăn. Hình ảnh cây lúa còn bông và ngọn cỏ ngoài đổng là mối quan hệ không phải là so sánh logic khoa học mà chính là logic tâm hồn. Đó chính là cái logic của một tâm hồn đôn hậu thủy chung đối với người bạn đường của mình
Tình yêu thương của con người không chỉ với người mà đối với tát cả vạn vật, lòng triều mến khăng khít qua lời nhắn nhủ trên đã thể hiện tình thân thiết của người nông dân đối với loài gia súc gần gũi nhất trong đời sống hằng ngày. Đối với nhà nông, trâu bò còn là sức kéo không thể thiếu được, từ việc cày bừa, dọn đát gieo cấy đến việc cộ lúa, xe đát làm nền, chở cây, lá cất nhà…không chỉ là dùng làm sức kéo mà còn cho phân bón cho lúa rất tốt, sụ phát triển tốt của cây nông nghiệp không thể nào thiếu phân bón. Mọi việc nặng nhọc đều do con trâu đảm đương, trong sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt nông thôn không thể nào thiếu sự giúp sức của con vật thân yêu đó. Và hình ảnh con trâu đi trước cái cày theo sau là hình ảnh phổ biến ở nông thôn nước ta ngày xưa. Chính vì thế con trâu rất là quan trọng, gắn bó với người nông dân chúng ta.
Bài ca dao đã phản ánh tâm hồn của người nông dân thật tình nghĩa thật hiền lành thật đôn hậu khiến cho chúng ta càng yêu thương quý mến trân trọng những người dân một nắng hai sương vất vả cả cuộc đời
Bài làm 2
Trâu ăn no cỏ, trâu cày với ta
Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta đây trâu đấy, ai mà quản công
Bao giờ cây lúa còn bông
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn”
Ca dao, dân ca ở Việt Nam vô cùng đa dạng và phong phú, trải qua bao đời nay từ đời này sang đời khác, ca dao, tục ngữ như món ăn tinh thần thấm đẫm trong tư tưởng và con người Việt Nam, chúng ta biết tới những câu ca dao, qua lời ru của mẹ, của bà, từ “con cò” thẳng cánh bay cho đến những con trâu cặm cụi ngoài ruộng, chăm chỉ lam lũ, không quản nắng mưa, nhân dân ta đã biến những con vật quen thuộc đó trở thành những người bạn thân thiết trên mọi làng quê Việt Nam:
Đề bài: phân tích bài ca dao:
“Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ăn no cỏ, trâu cày với ta
Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta đây trâu đấy, ai mà quản công
Bao giờ cây lúa còn bông
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn”
Người nông dân không chỉ xem trâu là vật nuôi, dùng để lấy sức kéo, và lấy thịt thì trâu chính là người bạn đồng hành cùng con người trên mọi nẻo đường, ruộng đồng, câu ca dao trên chính là lời an ủi, động viên và cũng là lời cảm ơn sâu sắc của người nông dân gửi tới những con trâu yêu quý của mình.
Bài ca dao được mở đầu không phải là một là lời cảm ơn luôn mà đó là tiếng goi, tiếng gọi ấy thật trìu mến và gần gũi, chỉ những người bạn với nhau mới xưng hô, gọi nhau như thế, còn địa vị chủ tớ và vật nuôi không ai gọi nhau như vậy, điều đó chứng tỏ người nông dân muốn trâu gần mình hơn, mình gần trâu hơn, thể hiện mối quan hệ bình đẳng với nhau. Người nông dân và trâu đều yêu lao động, chăm chỉ, say mê với công việc sản xuất nông nghiệp của mình, không quản ngại thời tiết khắc nghiệt hay không? Con trâu chính là cánh tay phải đắc lực của người nông dân, trâu không chỉ giúp cho chúng ta lao động và còn mang vác, thồ, chở thóc và các nông sản khác. Nếu như giả sử câu:
“Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta”, từ “với” trong câu thơ trên được thay bằng từ “cho” thì chắc chắn câu thơ sẽ trở nên xa lạ và ý nghĩa của nó cũng sẽ khác, đồng thời mối quan hệ lúc này sẽ không bình đẳng nữa mà đã có sự phân biệt chủ và tớ với nhau.
“Cấy cày vốn nghiệp nông gia”
Như chúng ta đều biết “cấy cày” chính là công việc chính của người nông dân, đặc biệt là một đất nước với nền văn minh lúa nước như Việt Nam, thể hiện qua từ “vốn” nghĩa là nó đã trở thành truyền thống, trải qua từ đời này sang đời khác. Con trâu vốn là một động vật hoang dã nhưng được con người thuần dưỡng và trở thành người bạn của chúng ta, “con trâu là đầu cơ nghiệp” để cho thấy tầm quan trọng của nó như thế nào trong đời sống của nhân dân ta.
Trâu và người đều làm lụng vất vả quanh năm, họ hòa chung với nhau, cùng nhau tồn tại và phát triển, trâu giúp nhân dân cày bừa, xới hái, mùa này sang mùa khác, bất chấp thời tiết và thời gian như thế nào cũng không quản ngại, còn người dân tìm thức ăn cho trâu, cho trâu chỗ ăn, chỗ ngủ, lo cho trâu mọi thứ, trâu bị ốm thì người nông dân cũng ốm theo, bởi nó là cơ nghiệp của người nông dân, là tài sản quý giá nhất được người nông dân bảo vệ và yêu quý. Trâu và người như người bạn.
Hai câu cuối chính là lời cảm ơn chân thành cũng chính quy luật của tự nhiên:
“Bao giờ cây lúa còn bông
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn”
Lúa ngoài đồng trĩu hạt, tươi tốt thì chắc chắn là cỏ cũng sẽ tốt và mọc nhiều cho trâu ăn, vì thế con người sống hạnh phúc ấm no thì trâu cũng được ăn uống và sống cuộc sống bình yên, với cấu trúc “bao giờ…thì còn” nhấn mạnh lời nguyện ước, lời hứa hẹn, thể hiện tình nghĩa, tình cảm thủy chung của trâu và người, sẽ không bao giờ cách xa.
Bài ca dao chính là tình cảm chan chứa, sẽ không bao giờ phai nhạt, sông núi có thể mòn nhưng tình nghĩa thủy chung của “trâu” và người thì không bao giờ thay đổi. trâu đã góp một phần không nhỏ vào sự phát triển và đổi mới của nền nông nghiệp nước ta.
Bài làm 3
Trong kho tàng đồ sộ các câu ca dao, tục ngữ của Việt Nam, đã có rất nhiều những câu ca dao nói về hoạt động sản xuất nông nghiệp, như việc tăng gia sản xuất, về thời tiết, khí hậu, mùa màng….Đặc biệt trong kho tàng đồ sộ, phong phú ấy còn có những bài ca dao nói về công việc sản xuất, lao động, sự đồng lòng dốc sức trong hoạt động sản xuất nông nghiệp giữa con người với động vật, tiêu biểu trong số đó có bài thơ: Trâu ơi ta bảo trâu này/Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta/ Cấy cầy vốn nghiệp nông gia/ Ta đây trâu đó ai mà quản công.
Trong số các loài động vật nuôi trong gia đình, con trâu có lẽ là loài động vật chăm chỉ, cần cù và cũng gần gũi và hữu ích nhất đối với con người khi tham gia hoạt động sản xuất nông nghiệp. Con trâu là người bạn đồng hành của con người trong hoạt động lao động, sản xuất, tăng gia ấy. Con trâu cũng cấp cho con người sức kéo, có thể giúp con người cày, bừa làm cho tơi đất, làm cho đất đai trở nên tơi xốp, màu mỡ từ đó mà cây lúa có thể sinh trưởng và phát triển tươi tốt. Trong quá trình lao động sản xuất đó, ông cha ta đã sáng tác thành những bài ca dao hay nói về việc con người và các loài vật cùng nhau sản xuất, nói về người bạn lao động của mình là con trâu thì cũng có bài ca bảo trâu đầy tha thiết:
“Trâu ơi ta bảo trâu này
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta”
Lời của bài ca dao cũng là lời của người tâm sự của người nông dân với chú trâu của mình. Đặc biệt lời nói này cũng đầy chân thành, tha thiết “Trâu ơi ta bảo trâu này”, ở đây người nông dân không chỉ coi con trâu là một loài động vật nuôi trong gia đình mà còn coi nó như một người bạn thực thụ. Lời nói đầy tha thiết, giống một lời dãi bày, lời tâm sự giữa những người bạn hơn là giữa người chủ với vật nuôi. Người nông dân tha thiết gọi trâu ơi, tiếng gọi cất lên từ chính tấm lòng của người nông dân, sau tiếng gọi đó là sự dãi bày đầy chân thành của người nông dân về việc cày cấy, sản xuất nông nghiệp của mình.
“Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta”, thông thường, công việc cày bừa đất là công việc tất yếu mà mỗi con trâu phải làm, đây cũng là một trong những nguyên nhân chính mà người nông dân thường nuôi trong gia đình một con trâu, họ muốn dùng trâu làm sức kéo, đỡ đần công việc vất cả của nghề nông. Tuy nhiên, người nông dân trong bài ca dao này không hề coi việc lấy sức kéo của con trâu là một lẽ hiển nhiên, một công việc tất yếu mà chúng phải làm. Giọng điệu của người nông dân vẫn tha thiết thế, dường như người nông dân còn đang bày tỏ mong muốn của mình về việc con trâu sẽ cùng mình ra đồng, cùng mình sản xuất, hoàn toàn không phải một sự ra lệnh, câu nói thiết tha ấy còn như một lời gợi dẫn, lời cầu khẩn đầy tha thiết.
Ngoài việc bày tỏ mong muốn cùng với con trâu hợp tác trong sản xuất, người nông dân còn giải thích những lí lẽ chân thành vì yêu cầu, mong muốn của mình. Rằng việc nhà nông phải lao động sản xuất thì nó là cái lẽ tất yếu, và việc con người và vật nuôi, ở đây là con trâu cùng nhau làm ăn sản xuất cũng là việc tự nguyện, xuất phát từ tấm lòng của hai bên, bởi ở đây người nông dân ngay từ đầu đã coi con trâu là một người bạn, một người đồng hành trong công việc:
“Cấy cày vốn nghiệp nông gia
Ta đây trâu đó ai mà quản công”
Người nông dân đã nói ra những chia sẻ chân thành, cũng là những sự thực trong thực tế lao động, sản xuất. Trong xản xuất nông nghiệp, luôn đòi hỏi cần có sự thận trọng, tỉ mẩn trong từng khâu, trong từng giai đoạn của quá trình sản xuất, trong đó, việc đầu tiên mà người nông dân phải thực hiện khi trồng những cây lúa xuống, đó là việc cày đất. Mà công việc này lại rất nặng nhọc, nếu chỉ dựa vào sức người thì bao nhiêu cho đủ, vì vậy mà con người mới cần đến sự giúp đỡ của những con trâu. Như vậy, sự nhờ vả của con người cũng hoàn toàn là có lí do “Cấy cày vốn nghiệp nông gia”. Câu thơ sau đó lại thể hiện được sự gắn bó, thân thiết của con người đối với vật nuôi của mình, thể hiện được sự chung sức, đồng tâm trong việc sản xuất “Ta đây trâu đó ai mà quản công”, người nông dân cùng trâu tham gia vào sản xuất, cùng nhau chia sẻ những khó nhọc, và khi đã có sự đồng tâm đấy thì những khó khăn đấy cũng không còn là những vấn đề đáng quan tâm nữa “ai mà quản công”.
Bài ca dao thể hiện được sự coi trọng của con người đối với các nhân tố hỗ trợ mình trong hoạt động sản xuất, bài ca dao thể hiện được sự ấm áp của tình người, bởi họ sống không chỉ tình nghĩa với con người mà còn gắn bó, coi trọng ngay cả với những loài động vật, bởi chúng là những con vật giúp họ trong quá trình sản xuất, lao động.
