Bài làm 1
Một trong những thành công tạo nên sức hấp dẫn trong chuyện “Người Con Gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ là việc sáng tạo riêng một hình ảnh xuất thần độc đáo, Hình ảnh “cái bóng”. Hình ảnh này mang ý nghĩa cả về nội dung lẫn nghệ thuật. Về nội dụng trước hết “cái bóng” giúp thắt nút câu chuyện, đẩy câu chuyện đến cao trào kịch tính khi Trương Sinh trở về. Chàng nghe lời nói của con trẻ về chuyện cái bóng đã đẩy nàng đến cái chết oan nghiệt.
Rồi hình ảnh cái bóng cũng là lời nói ngây thơ của bé Đản xuất hiện hai lần giúp mở nút câu chuyện. Từ đó Trương Sinh nhận ra lỗi của mình và Vũ Nương đã được giải oan. Không chỉ vậy hình ảnh” cái bóng” góp phần bộc lộ rõ tính cách của nhân vật. Đối với Vũ Nương là biểu hiện của tình yêu thương, lòng chung thủy với chồng con. Với Trương Sinh là người hay ghen, độc đoán khi đổ oan cho vợ con và ân hận khi chàng nhận ra lỗi lầm. Còn với bé Đản là một đứa trẻ ngây thơ, trong sáng, chuyện người con gái Nam Xương
Bên cạnh giá trị nghệ thuật “cái bóng” còn làm sâu sắc hơn cả giá trị nội dung của tác phẩm. Hình ảnh “cái bóng” còn khăc sâu cái chết của Vũ Nương thêm oan ức và tố cáo xã hội phong kiến nam quyền bất công với người phụ nữ. Đồng thời khẳng định thân phận của người phụ nữ rất mong manh.
Câu hỏi ngắn: Để dẫn đến nỗi oan của Vũ Nương theo bạn có những nguyên nhân nào?
Trong chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ, để dẫn đến nỗi oan cuả Vũ Nương có ba nguyên nhân chính. Trước hết là do lời nói ngây thơ của bé Đản cùng chi tiết cái bóng đã làm cho sự ghen tuông mù quáng trong Trương Sinh nổi dậy đến cao trào, đây là hai nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cái chết của Vũ Nương. Nhưng nguyên nhân sâu xa là do cuộc chiến tranh phi nghĩa đã đẩy đôi vợ chồng trẻ phải xa nhau. Nên chỉ cần một lý do hết sức mập mờ, không rõ ràng, thơ dại của con trẻ, đã tạo cơ hội cho ngọn lửa ghen tuông đã nghi ở Trương Sinh bùng cháy. Từ đó Trương Sinh có thể mắng nhiếc và đánh đuổi nàng đi, chàng bỏ ngoài tay mọi lời phân trần của Vũ Nương. Đây cũng chính là nguyên nhân tạo nên bi kịch của người phụ nữ Việt Nam. Đồng thời cũng làm nên giá trị hiện thực của tác phẩm.
Bài làm 2
Ai đó đó đã từng nói: chi tiết nghệ thuật là hạt bụi vàng của tác phẩm. Nó có thể nhỏ bé như một hạt cát nhưng đủ để độc giả hình dung về một sa mạc mênh mông. Chi tiết nghệ thuật có thể chỉ như một giọt nước nhưng gợi được biển cả vô cùng vô tận. Chi tiết chiếc bóng trong tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ là một chi tiết nghệ thuật đắt giá như thế.
Đúng như văn hào vĩ đại người Nga Macxim Gorki từng nói: “Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn”, chi tiết nghệ thuật là những yếu tố nhỏ lẻ của tác phẩm nhưng mang sức chứa lớn vể cảm xúc và tư tưởng. Sức chinh phục của hình tượng nghệ thuật là ở sự truyền cảm thì yếu tố quyết định sức truyền cảm, hấp dẫn người đọc là chi tiết. Nhờ chi tiết mà các sự việc trong cốt truyện được triển khai và phát triển hợp lí, tự nhiên. Thông qua chi tiết mà cảnh trí, tình huống, tính cách, tâm trạng, hình dáng và số phận nhân vật được khắc họa, bộc lộ đầy đủ, rõ nét. Trong một tác phẩm văn học, chi tiết là sự đặc tả cụ thể tạo nên sức hấp dẫn, chứa đựng tư tưởng nghệ thuật của nhà văn và tác phẩm. Chi tiết chiếc bóng được đánh giá là chi tiết đặc sắc và đắt giá nhất bởi ý nghĩa sâu sắc và giá trị nghệ thuật to lớn của nó đối với toàn bộ thiên truyện.
Chi tiết chiếc bóng xuất hiện hai lần trong tác phẩm và đểu ở phần giữa của truyện. Cả hai lần, chi tiết ấy đểu gián tiếp xuất hiện trong lời nói của nhân vật bé Đản, con trai của Vũ Nương và Trương Sinh. Lần đẩu là khi Trương Sinh mới trở vê' sau nhiêu năm chinh chiến, nghe chàng xưng là cha, bé Đản không khỏi ngạc nhiên: “Ô hay! Thế ra ông cũng là cha tôi ư?” bởi: “Trước đây, thường có một người đàn ông, đêm nào cũng đến, mẹ Đản đi cũng đi, mẹ Đản ngồi cũng ngồi, nhưng chẳng bao giờ bế Đản cả”. Lần thứ hai là khi Vũ Nương đã tự tận, một mình ngồi bên con trong đêm khuya vắng, Trương Sinh vỡ òa trong đau đớn khi nhận ra chiếc bóng là điểu bé Đản nói đến bấy lâu nay khi đứa con ngây thơ chỉ chiếc bóng chàng trên tường: “Cha Đản lại đến kia kìa!”.
Là một điểm sáng thẩm mĩ của tác phẩm, chi tiết chiếc bóng có vị trí không thể thiếu trong sự phát triển cốt truyện, gắn liền với bước ngoặt trong cuộc đời Vũ Nương. Trước hết, chi tiết chiếc bóng là điểm thắt nút đẩy kịch tính lên cao độ trong chuỗi sự việc của tác phẩm. Nhờ đó, Nguyễn Dữ xây dựng được tình huống truyện đầy ngẫu hứng nhưng lại chặt chẽ, logic và tự nhiên. Người xưa vẫn dạy: “Đi hỏi già, vê' nhà hỏi trẻ”. Lời bé Đản vì thế càng khiến Trương Sinh tin tưởng không chút nghi ngờ nhiều điểm chưa rõ ràng trong đó. Nhưng quả thực, bé Đản cũng không nói sai. Vấn đề nằm ở sự thiếu rõ ràng trong cầu nói lại đặt vào bản tính đa nghi và bảo thủ của Trương Sinh, điểu đó đẩy Vũ Nương vào một tình huống nghiệt ngã không lối thoát. Nếu không có chi tiết chiếc bóng, có thể nói, thật khó để tạo nên tình huống độc đáo và thử thách đến vậy cho nhân vật bộc lộ mình.
Chiếc bóng tích oan và cũng giải oan cho nàng Vũ Thị Thiết. Lần thứ hai xuất hiện, chiếc bóng không lời đã giải thích cho Trương Sinh hiểu rõ nỗi oan khuất của vợ mình. Trăm lời thanh minh của Vũ Nương, vạn lời bênh vực của hàng xóm cũng không bằng một tích tắc Trương Sinh nhìn theo tay bé Đản thấy chiếc bóng trên vách nhà. Trương Sinh vì đa nghi, bảo thủ và ghen tuông mù quáng mà hại chết vợ nhưng rồi bản thân chàng cũng không có được hạnh phúc, nhận ra chiếc bóng là “người cha” hàng đêm của con, chàng hiểu ra bao nhiêu cơ sự. Chàng không chỉ hiểu nỗi oan tày trời của vợ mà còn hiểu tình thương con vắng bóng cha của vợ mình, không chỉ nhận ra sai lẩm của bản thân mà có lẽ chàng cũng đã tự phá vỡ hạnh phúc tròn đầy mà mình có. Chiếc bóng không lời, chiếc bóng thầm lặng mà lại giúp phản ánh sự rủi ro, bất hạnh đầy ngẫu nhiên, phản ánh hạnh phúc mong manh của con người trong cuộc sống. Từ chi tiết này, mỗi nhân vật đều tự bộc lộ được mình. Chàng Trương Sinh đa nghi, bảo thủ và mù quáng, nàng Vũ Nương bất hạnh, thiệt thòi, bé Đản thơ ngây và vô tình mất mẹ vì một sự hiểu lẩm tai hại bởi chính lời nói non dại của mình.
Không chỉ có ý nghĩa sống còn với cốt truyện và tình huống truyện, chi tiết chiếc bóng còn dồn nén tình cảm sâu sắc của các nhân vật. Với Vũ Nương, chiếc bóng là sự hiện hữu của tấm lòng nhớ chồng thương con, không muốn con nhỏ thiếu vắng bóng cha nên mới nói chiếc bóng là cha nó. Đó là lời nói dối xuất phát từ tình yêu thương của một người phụ nữ. Với bé Đản, mới ba tuổi còn ngây thơ và hồn nhiên, chưa hiểu hết những điều phức tạp nên đã tin về một người cha như thế, đêm nào cũng đến, hiện hữu trên vách nhà, dưới ngọn đèn dầu khuya. Với Trương Sinh, chiếc bóng vừa là bài học cay đắng vừa cho thấy sự bất công chàng trút lên vợ mình. Với tác phẩm, chi tiết cái bóng là điểm thắt nút cao trào, đem lại bước ngoặt và xung đột sâu sắc cho tác phẩm. Kịch tính càng được đẩy lên đến gay gắt và nung nấu hơn khi Trương Sinh không chịu nói ra, không kể lời con mà chỉ lấy chuyện bóng gió mắng nhiếc, đánh đuổi nàng. Đầy cũng là tình huống giúp Nguyễn Dữ đặc tả thân phận của người phụ nữ xưa:
Đau đớn thay phận đàn hà
Lời rằng bạc mệnh củng là lời chung.
Mối oan của Vũ Nương được buộc bởi chính hành động của nàng mỗi ngày, bởi lời của đứa con đủt ruột đẻ ra và bởi sự tàn nhẫn của người chồng đầu gối tay ấp. Nàng rơi vào bi kịch bởi chính cái bóng của mình, hạnh phúc bao lầu nay luôn cố gắng vun đắp, “giữ gìn khuôn phép” đã tan vỡ không thể cứu vãn. Hạnh phúc với người phụ nữ thật mong manh, ngắn ngủi, luôn có những những bất trắc, rủi ro, nghịch lí vận vào cuộc đời họ, đẩy họ tới bước đường cùng.
Cũng như chi tiết chiếc lá trong truyện ngắn Chiếc lá cuối cùng của O.Henry. Chiếc bóng trên tường là người giả, chiếc lá trên tường là lá giả, nhưng hai chi tiết, hai cái giả ấy đã đưa đẩy cốt truyện lên đến cao trào, đã đưa đến hai sự thật đối nghịch: cái chết và sự sống. Con người vững lòng tin ở sự sống trong việc chờ chổng nuôi con như Vũ Nương vì “cái bóng” mà phải tìm đến cái chết, còn con người đang tuyệt vọng trong cuộc chiến với bệnh tật, đang đi dần vào cõi chết như Giôn-xi lại tìm thấy sự sống. Hai chi tiết nghệ thuật với những quan niệm nhân sinh sâu sắc mà mỗi tác giả muốn gửi gắm, chứa đựng cảm xúc và tư tưởng thật đáng quý trọng.
Chi tiết nghệ thuật cái bóng cùng tác phẩm chuyện người con gái Nam Xương là lời tố cáo xã hội phong kiến vùi dập một người phụ nữ xinh đẹp và đức hạnh. Đồng thời, đó cũng là lời nhắc nhở mỗi chúng ta trong cuộc sống không nên vội vàng phán xét người khác khi những mối nghi ngờ diễn ra cần thẳng thắn giải quyết. Cuộc sống luôn chứa đựng những rủi ro khó lường nên mỗi khoảnh khắc và những gì mình đang có đểu đáng được người mẹ, người chị trong gia đình bởi họ là những người vun vén hạnh phúc bằng tất cả sự hi sinh thẩm lặng, sự tảo tần và tình yêu thương.
Mỗi tác phẩm văn học xuất sắc giống như một “tảng băng trôi” (Ernest Hemingway) ôm chứa trong lòng nó biết bao giá trị tiềm ẩn. Những chi tiết đắt giá có ý nghĩa như tấm gương soi giúp người đọc nhìn thấu vẻ đẹp và giá trị tiềm ẩn đó. Và cái bóng cũng chính là một chi tiết đáng quý như vậy trong Chuyện người con gái Nam Xương.
Bài làm 3
Trong câu chuyện, chi tiết chiếc bóng xuất hiện ba lần. Lần thứ nhất xuất hiện trong lời nói của bé Đản lúc cha Đản bế Đản ra mộ mẹ, ở đây chi tiết chiế bóng đã thắt nút câu chuyện, là sợi dây oan nghiệt buộc chặt mối nghi ngờ của Trương Sinh và kết tội Vũ Nương vào một tội tày trời: thất tiết. Đây là một chi tiết bất ngờ vì chính lời nói ngây thơ của đứa con đã đẩy mẹ mình vào vòng oan nghiệt. Chi tiết chiếc bóng là nỗi nhớ nhung, là lòng thuỷ chung với người chồng nơi chiến trận. Nó thể hiện tấm lòng của người mẹ muốn thoả lấp sự trống vắng, thiếu hụt tình cảm của người cha trong lòng đứa con thơ. Chiếc bóng cũng là hình ảnh ẩn dụ cho số phận mỏng manh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến nam quyền. Lần thứ hai, chiếc bóng cũng xuất hiện trong lời nói của bé Đản nhưng là trong lúc Vũ Nương đã chết. Chi tiết chiếc bóng xuất hiện lần hai đã cởi nút cho câu chuyện, hoá giải những mâu thuẫn, mối nghi ngờ trong lòng Trương Sinh và giải oan cho Vũ Nương. Chi tiết này cũng đã góp phần tạo nên sự kịch tính và những nét hấp dẫn cho câu chuyện. Chi tiết chiếc bóng ở đây không chỉ bất ngờ mà còn rất hợp lý: sự xuất hiện của chiếc bóng và người đàn ông đến nhà người thiếu phụ hàng đêm khi xa chồng. Đây là mối nhân duyên hợp lý chứa đựng những nguy cơ tiềm ẩn, sự xa cách của chiến tranh tạo nên những hiểu lầm không đáng có dẫn tới sự sụp đổ ngôi nhà hạnh phúc của họ. Chi tiết chiếc bóng xuất hiện lần ba là ở cuối tác phẩm tạo nên vẻ đẹp lung linh cho tác phẩm, góp phần làm nên kết húc tưởng như có hậu nhưng lại nhấn mạnh hơn bi kịch của người phụ nữ, tô đậm vẻ đẹp nhân cách của Vũ Nương và thể hiện cảnh quan nhân đạo sâu sắc của Nguyễn Dữ gửi gắm một bài học sâu sắc.
