Câu 1 (trang 90 sgk Tiếng Việt 5): Kho tàng tục ngữ, ca dao đã ghi lại nhiều truyền thống quý báu của dân tộc ta. Em hãy minh họa mỗi truyền thống nêu dưới đây bằng một câu tục ngữ hoặc ca dao:
a) Yêu nước M: Giặc đến nhà, đàn bà cũng đánh.
b) Lao động cần cù
c) Đoàn kết
d) Nhân ái
Trả lời:
a) Yêu nước
"Con ơi, con ngủ cho lành
Để mẹ gánh nước rửa bành cho voi."
"Muốn coi lên núi mà coi
Coi bà Triệu Ẩu cưỡi voi đánh cồng."
b) Lao động cần cù
"Tay làm hàm nhai, tay quai miệng trễ."
"Có công mài sắt có ngày nên kim."
c) Đoàn kết
"Khôn ngoan đối đáp người ngoài
Gà cùng một mẹ chớ hoài đá nhau."
"Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao."
d) Nhân ái
"Thương người như thể thương thân."
"Lá lành đùm lá rách."
"Máu chảy ruột mềm"
Câu 2 (trang 91 sgk Tiếng Việt 5): Mỗi câu tục ngữ, ca dao hoặc câu thơ dưới đây đều nói đến một truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Hãy điền những tiếng còn thiếu trong các câu ấy vào các ô trống theo hàng ngang để giải ô chữ hình chữ S.
1.
Muốn sang thì bắc …
Muốn con hay chữ thì yêu lấy thầy.
2.
Bầu ơi thương lấy bí cùng
Tuy rằng … nhưng chung một giàn.
3.
Núi cao bởi có đất bồi
Núi chê đất thấp … ở đâu.
4.
Nực cười châu chấu đá xe
Tưởng rằng chấu ngã, ai dè …
5.
Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải … cùng.
6)
Cá không ăn muối …
Con cưỡng cha mẹ trăm đường con hư.
7)
Ăn quả nhó kẻ trồng cây
Ăn khoai … dây mà trồng.
8)
Muôn dòng sông đổ biển sâu
Biển chê sông nhỏ, biển đâu …
9)
Lên non mới biết non cao
Lội sông mới biết … cạn sâu.
10)
Dù ai nói đông nói tây
Lòng ta vẫn … giữa rừng.
11)
Chiều chiều ngó ngược, ngó xuôi
Ngó không thấy mẹ, ngùi ngùi …
12)
Nói chín … làm mười
Nói mười làm chín, kẻ cười người chê.
13)
Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
… nhớ kẻ đâm, xay, giần, sàng.
14)
… từ thuở còn non
Dạy con từ thuở hãy còn thơ ngây.
15)
Nước lã mà vã nên hồ
Tay không mà nổi … mới ngoan.
16)
Con có cha như …
Con không cha như nòng nọc đứt đuôi.
Trả lời:
1) cầu kiều
2) khác giống
3) núi ngồi
4) xe nghiêng
5) thương nhau
6) cá ươn
7) nhớ kẻ cho
8) nước còn
9) lạch nào
10) vững như cây
11) nhớ thương
12) thì nên
13) ăn gạo
14) uốn cây
15) cơ đồ
16) nhà có nóc
Ô chữ: Uống nước nhớ nguồn
