Bố cục:
– Đoạn 1 (Từ đầu … cha ông chúng tôi): Mảnh đất thiêng liêng với người da đỏ.
– Đoạn 2 (tiếp … đều có sự ràng buộc): Bày tỏ lo lắng và tình cảm với thiên nhiên, muông thú với vùng đất này.
– Đoạn 3 (còn lại): Lời căn dặn dành cho những đứa trẻ tương lai.
Đọc hiểu văn bản
Câu 1 (trang 139 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): Trong đoạn 1:
a. Phép so sánh và nhân hóa được dùng:
– Phép nhân hóa:
+ Mảnh đất này – bà mẹ của người da đỏ.
+ Những bông hoa ngát hương – người chị, người em của chúng tôi.
+ Những mỏm đá, những vũng nước – thành viên của một gia đình.
– Phép so sánh:
+ Dòng nước óng ánh, êm ả trôi dưới những dòng sông, con suối – máu của tổ tiên chúng tôi.
+ Tiếng thì thầm của dòng nước – tiếng nói của cha ông chúng ta.
b. Tác dụng phép nhân hóa và so sánh:
– Làm nổi bật mối quan hệ mật thiết, máu thịt của con người với thiên nhiên.
– Tình cảm của người da đỏ với “Đất”, gián tiếp tỏ thái độ với kẻ mua đất.
Câu 2 (trang 139 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): Đoạn 2:
a.
Người da đỏ | Người da trắng | |
Cách sống | Trân trọng, yêu mến thiên nhiên, bảo vệ môi trường. | Nhịp sống công nghiệp ồn ào, xa rời thiên nhiên. |
Thái độ với đất | gắn bó, đất là mẹ. | Coi đất như vật mua được, vật khai thác, ngấu nghiến đất đai. |
b. Biện pháp nghệ thuật được sử dụng:
– Đối lập: Anh em > < kẻ thù, …
– Điệp ngữ: Tôi biết … Tôi biết,…
– So sánh, nhân hóa, sử dụng từ ngữ gợi cảm.
Câu 3 (trang 140 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2): Đoạn 3:
a. Ý chính: Lời căn dặn dành cuối cùng về việc kính trọng, yêu quý đất đai.
b. Cách hành văn, giọng điệu của đoạn này:
– Giống: Sử dụng điệp ngữ, giọng văn truyền cảm.
– Khác: Giọng văn mạnh mẽ, dứt khoát hơn.
c.“Đất là Mẹ”- nhấn mạnh quan hệ mật thiết người với đất, đất là nguồn sống, đất bao bọc con người, con người phải có nghĩa vụ kính trọng, chăm sóc, bảo vệ Đất.
Câu 4 (trang 140 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
Phép lặp | Bức thư | Tác dụng |
Lặp từ ngữ (điệp ngữ) | Mảnh đất, tôi biết, dòng nước, người da đỏ, người da trắng… | Tăng sức biểu cảm |
Lặp kiểu câu | Nếu chúng tôi bán … ngài phải; Ngài phải dạy …; Ngài phải bảo …; Ngài phải biết …; Ngày phải giữ gìn … | khẳng định lập luận, nhấn mạnh ý kiến |
Lặp sự đối lập | Đối lập giữa người da đỏ và người da trắng | nhấn mạnh, nổi bật sự khác biệt |
Câu 5* (trang 140 sgk Ngữ Văn 6 Tập 2):
Qua thời gian dài, bức thư này vẫn là văn bản hay nói về thiên nhiên bởi lẽ:
– Giọng văn vô cùng truyền cảm, tác giả đã viết bằng tất cả tình yêu của mình.
– Gắn với lịch sử.
– Thông điệp toàn cầu, là nhức nhối thời nay, đó là vấn đề bảo vệ môi trường.
Luyện tập
Một số câu hay nói về không khí, ánh sáng, đất, nước, thực vật, thú vật:
– Đối với đồng bào tôi, mỗi tấc đất là thiêng liêng, mỗi lá thông óng ánh, mỗi bờ cát, mỗi hạt sương long lanh trong những cánh rừng rậm rạp, mỗi bãi đất hoang và tiếng thì thầm của côn trùng là những điều thiêng liêng …
– Dòng nước óng ánh, êm ả trôi dưới những dòng sông, con suối đâu chỉ là những giọt nước, mà còn là máu của tổ tiên chúng tôi.
– Không khí quả là quý giá đối với người da đỏ, bởi lẽ bầu không khí này là của chung, muông thú, cây cối và con người cùng nhau hít thở.
– Tôi đã chứng kiến cả ngàn con trâu rừng bị chết dần chết mòn trên những cánh đồng trơ trọi vì bị người da trắng bắn mỗi khi có đoàn tàu chạy qua.
