Bài 1: (trang 154 SGK Sinh 8)
Trình bày sự giống và khác nhau về mặt cấu trúc giữa hai phân hệ giao cảm và đối giao cảm trong hệ thần kinh sinh dưỡng?
Đáp án và hướng dẫn giải bài 1:
Hệ thần kinh sinh dưỡng gồm:
Phân hệ thần kinh giao cảm: Có trung ương nằm ở chất xám thuộc sừng bên tuỷ sống (đốt sống tuỷ ngực I đến đốt thắt lưng III). Các Nơ ron trước hạch đi tới chuỗi hạch giao cảm nằm gần tuỷ sống và tiếp cận với nơron sau hạch.
Trung khu phân bố ở sừng bên chất xám tủy sống, từ D1- L3, từ đây có các sợi đi tới các hạch giao cảm (Sinh Ly)
- Kích thích hệ giao cảm gây – tuần hoàn: co mạch, tăng co bóp cơ tim,
- Hô hấp: dãn phế quản (do dãn cơ Reissessen)
- Tiêu hóa: giảm nhu động ruột, giảm bài tiết chất nhầy
- Dãn đồng tử
- Tăng tiết mồ hôi
Phân hệ thần kinh đối giao cảm: Có trung ương là các nhân xám trong trụ não và đoạn cùng của tuỷ sống. Các nơ ron trước hạch đi tới các hạch đối giao cảm (nằm cạnh cơ quan) để tiếp cận các nơ ron sau hạch. Các sợi trước hạch của cả hai phân hệ đều có bao miêlin, còn các sợi sau hạch không có bao miêlin.
Trung khu ở:
- – Não giữa: đi theo dây III
- – Hành não: theo dây III, VII, IX, X
- – Tủy cùng: L S1-S3
Các hạch đối giao cảm.
Kích thích đối giao cảm: ngược lại với giao cảm
Bài 2*: (trang 154 SGK Sinh 8)
Hãy trình bày phản xạ điều hòa hoạt động của tim và hệ mạch trong các trường hợp sau:
– Lúc huyết áp tăng cao
– Lúc hoạt động lao động.
Đáp án và hướng dẫn giải bài 2:
Điều hòa tim mạch bằng phản xạ sinh dưỡng trong các trường hợp:
Lúc huyết áp tăng cao:
Áp thụ quan bị kích thích, xuất hiện xung truyền về trung ương phụ trách tim mạch nằm trong các nhân xám thuộc bộ phận đối giao cảm theo dây li tâm (dây X hay mê tẩu) tới tim làm giảm nhịp co và lực co đồng thời làm dãn các mạch da và mạch ruột gây hạ huyết áp (có thể giới thiệu học sinh tham khảo hình 48-2 trong bài).
Hoạt động lao động:
Khi lao động xảy ra sự ôxi hóa glucôzơ để tạo năng lượng cần cho sự co cơ, đồng thời sản phẩm phân hủy của quá trình này là CO2 tích lũy dần trong máu. Đúng ra là H+ được hình thành do:
H+ sẽ kích thích hóa thụ quan gây ra xung thần kinh hướng tâm truyền về trung khu hô hấp và tuần hoàn nằm trong hành tủy, truyền tới trung khu giao cảm theo dây giao cảm đến tim, mạch máu đến cơ làm tăng nhịp, lực co tim và mạch máu đến co dãn để cung cấp O2 cần cho nhu cầu năng lượng co cơ, đồng thời chuyển nhanh sản phẩm phân hủy đến các cơ quan bài tiết.
