Bài làm 1
Việt Nam là một nước nông nghiệp đang trên đà phát triển với nhiều loại hình sản xuất. Ngoài cây lúa, cao su, điều… thì Việt Nam còn là nước chú trọng trong việc nuôi trồng và sản xuất cây cà phê. Cây cà phê đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong sản xuất nông nghiệp ở nước ta.
Theo những ghi chép của con người còn lại cho đến ngày nay thì cà phê được phát hiện đầu tiên ở vùng đất Kaffa (Ethiopia ngày nay) từ thế kỷ thứ IX. Đến thế kỷ XIV những người nô lệ đã mang cà phê từ Ethiopia sang xứ Ả Rập. Nhưng tới tận thế kỷ XV người ta mới biết rang cà phê lên và sử dụng làm đồ uống. Cà phê đã trở thành một thức uống truyền thống của người Ả Rập và là nơi trồng cà phê đặc quyền. Lần đầu tiên cà phê được đưa vào Việt Nam là năm 1875 được người Pháp mang từ đảo Bourrton sang trồng ở phía Bắc sau đó lan ra các tỉnh miền Trung. Cho đến nay sản lượng cà phê cả nước chiếm 10% sản lượng nông nghiệp, chiếm 16% giá trị xuất khẩu và là nước xuất khẩu cà phê lớn thứ hai thế giới sau Brazil. Điều này góp phần làm ổn định kinh tế xã hội ở những vùng xa xôi hẻo lánh, dân tộc ít người.
Nói về cây cà phê trước hết ta nói về đặc điểm hình dạng của cây: thân cây, lá cây, rễ cây, hoa và quả cà phê. Cây cà phê có thể cao đến 6m, 10m hay 15m tùy theo từng loại cây nhưng người trồng cà phê thường hãm ngọn ở chiều cao 2-4m do trồng tập trung. Lá cà phê có hình oval thon dài, mặt trên xanh bóng màu đậm, mặt dưới màu thường nhạt hơn, cuống lá ngắn. Rễ cà phê là dạng rễ cọc, đâm sâu vào đất khoảng từ 1-2m, bên cạnh đó còn có hệ thống rễ phụ tỏa ra xung quanh, nằm sát mặt đất để hút chất dinh dưỡng. Hoa cà phê có màu trắng, 5 cánh, thường nở thành chùm, hoa nở kéo dài 3-4 ngày, thời gian thụ phấn chỉ vài giờ đồng hồ, khi hoa nở có mùi rất thơm, dễ chịu. Quả cà phê sau khi thụ phấn sẽ phát triển trong 7 đến 9 tháng và có hình bầu dục nhỏ, bề ngoài trông giống như quả anh đào. Màu sắc của quả sẽ thay đổi từ xanh sang vàng rồi cuối cùng là đỏ nâu trong thời gian chín. Một quả cà phê thường chứa hai hạt (thỉnh thoảng cũng có quả chỉ có một hạt), chúng được bao bọc bởi lớp thịt quả bên ngoài. Hai hạt cà phê nằm ép sát vào nhau, ngăn cách bởi một mặt phẳng hướng ra bên ngoài có hình vòng cung. Mỗi hạt sẽ được bảo vệ bởi hai lớp mang bao phủ mỏng: một lớp màu trắng bám chặt lấy vỏ hạt, một lớp màu vàng rời rạc hơn bọc ở bên ngoài. Hạt có thể có hình tròn hoặc dài, lúc còn tươi có màu xám vàng, xanh hoặc xám xanh.
Quy trình để trồng cà phê cũng không quá phức tạp, chỉ cần ta biết cách và chăm sốc tốt. Về phần đất trồng, cây cà phê có thể sinh trưởng trên nhiều loại đất như đất đỏ bazan, đất xám, đất thịt pha,…; đất trồng phải tơi xốp, thoát nước tốt, giàu dinh dưỡng, có độ pH từ 5.0-6.5. Về điều kiện thời tiết như gió và ánh sáng thì cây cần được trồng cạnh những cây có khả năng chắn gió tốt. Cà phê là cây ưa ánh sáng tán xạ vì vậy nên trồng cà phê xen lẫn với bơ, sẽ giúp giảm ánh sáng trực tiếp chiếu lên cây. Cây cà phê thường được trồng vào vụ Thu (tháng 8-9) hoặc vụ xuân (tháng 2-3) dương lịch. Trước khi trồng, chúng ta phải đào hố và bón lót phân trước một tháng, sau đó tiến hành trồng cây con vào hố. Khi trồng cần xé nhẹ lớp nilon của bầu ươm, chú ý không làm vỡ bầu rồi đặt chính giữa hố và lấp đất. Trong quá trình phát triển của cây cà phê cần chú ý đến quy trình chăm sóc tưới nước và bón phân cho cây, hãm cây ở độ cao vừa phải. Đến thời gian thu hái cà phê cần hái đúng độ chín, không hái quả xanh.
Cây cà phê có vai trò quan trọng trong đời sống cũng như sản xuất. Chúng vừa là thực phẩm vừa là thức uống có giá trị lớn. Mỗi năm có hàng ngàn lượng cà phê được xuất khẩu đi các nước đem lại nguồn lợi kinh tế cao cho nước ta. Đặc biệt là với người nuôi trồng ca phê, công việc này đã đem lại cho họ nguồn lợi nhuận và thu nhập không hề nhỏ.
Có thể nói, cây cà phê là một loài thực vật không thể thiếu trong sản xuất nông nghiệp bởi giá trị mà nó đem lại cho chúng ta là rất lớn. Trong tương lai, mô hình sản xuất cây cà phê sẽ ngày càng phát triển hơn nữa.
Bài làm 2
Cây cà phê đầu tiên được đưa vào Việt nam từ năm 1870, mãi đến đầu thế kỷ 20 mới được phát triển trồng ở một số đồn điền của người Pháp. Năm 1930 ở Việt nam có 5.900 ha.
Trong thời kỳ những năm 1960-1970, cây cà phê được phát triển ở một số nông trường quốc doanh ở các tỉnh miền Bắc, khi cao nhất (1964-1966) đã đạt tới 13.000 ha song không bền vững do sâu bệnh ở cà phê Arabica và do các yếu tố tự nhiên không phù hợp với cà phê Robusta nên một số lớn diện tích cà phê phải thanh lý.
Cho đến năm 1975, đất nước thống nhất, diện tích cà phê của cả nước có khoảng trên 13.000 ha, cho sản lượng 6.000 tấn.
Sau 1975, cà phê ở Việt Nam được phát triển mạnh tại các tỉnh Tây nguyên nhờ có vốn từ các Hiệp định hợp tác liên Chính phủ với các nước: Liên xô cũ, CHDC Đức, Bungary, Tiệp khắc và Ba lan, đến năm 1990 đã có 119.300 ha. Trên cơ sở này, từ 1986 phong trào trồng cà phê phát triển mạnh trong nhân dân, đến nay đã có trên 390.000 ha, đạt sản lượng gần 700.000 tấn.
Ngành cà phê nước ta đã có những bước phát triển nhanh vượt bậc. Chỉ trong vòng 15-20 năm trở lại đây chúng ta đã đưa sản lượng cà phê cả nước tăng lên hàng trăm lần. Thành tựu đó được ngành cà phê thế giới ca ngợi và chúng ta cũng đã từng tự hào vì nó. Tuy nhiên trong vài năm lại đây do kích thích mạnh mẽ của giá cả thị trường, cà phê đã từng mang lại cho các nhà sản xuất lợi nhuận siêu ngạch. Tình hình phát triển cà phê đã ra khỏi tầm kiểm soát của ngành cũng như của Nhà nước, và chính vì thế mà sự tăng trưởng nhanh chóng với mức độ lớn đã có tác động quan trọng trong việc góp phần đẩy ngành cà phê thế giới đến thời kỳ khủng hoảng thừa. Giá cà phê giảm liên tục đến mức thấp kỷ lục 30 năm lại đây. Người ta hô hào trữ lại cà phê không bán, người ta chủ trương huỷ bỏ hàng loạt cà phê chất lượng kém… Thời đại hoàng kim của ngành cà phê đã qua đi, ngành cà phê bước vào thời kỳ ảm đạm và có phần hoảng loạn, đài phát thanh và báo chí thường xuyên đưa tin nông dân chặt phá cà phê ở nơi này, nơi khác…
Có thể nói đây là tình hình chung của ngành cà phê toàn cầu và nó tác động lớn đến ngành cà phê nước ta, một ngành cà phê đứng thứ nhì thế giới với quy mô sản xuất không ngừng được mở rộng. Tình hình thị trường thế giới tập trung vào những thay đổi then chốt của nền kinh tế cà phê thế giới, cán cân cung cầu và vận động của giá cả thị trường.
Ngoài cà phê Robusta hiện đang chiếm gần hết diện tích và sản lượng ra, Việt Nam đang thực hiện một chương trình mở rộng diện tích cà phê arabica, trong đó có cả một chương trình chuyển dịch cơ cấu giống đưa một số diện tích cà phê từ Robusta sang Arabica.
Bài làm 3
Cà phê là tên một chi thực vật thuộc họ Thiến thảo (Rubiaceae). Họ này bao gồm khoảng 500 chi khác nhau với trên 6.000 loài cây nhiệt đới.
Cà phê bao gồm nhiều loài cây lâu năm khác nhau. Tuy nhiên, không phải loài nào cũng chứa caffein trong hạt, một số loài khác xa với những cây cà phê ta thường thấy. Chỉ có hai loài cà phê có ý nghĩa kinh tế. Loài thứ nhất có tên thông thường trong tiếng Việt là cà phê chè (tên khoa học: Coffea arabica), đại diện cho khoảng 61% các sản phẩm cà phê trên thế giới. Loài thứ hai là cà phê vối (tên khoa học: Coffea canephora hay Coffea robusta), chiếm gần 39% các sản phẩm cà phê. Ngoài ra còn có Coffea liberica và Coffea excelsa (ở Việt Nam gọi là cà phê mít) với sản lượng không đáng kể.
Cấu tạo và đặc trưng của cây cà phê
Cây cà phê có chiều cao từ 6 m tới 10 m. Tuy nhiên, người ta thường phải cắt tỉa để giữ được độ cao từ 2-4 m, thuận lợi cho việc thu hoạch. Thân cây cà phê vối, khi cưa đốn thường được dùng chạm trổ các đồ thủ công mỹ nghệ. Cây cà phê có cành thon dài, lá cuống ngắn, xanh đậm, hình oval. Mặt trên lá có màu xanh thẫm, mặt dưới xanh nhạt hơn. Chiều dài của lá khoảng 8-15 cm, rộng 4-6 cm. Rễ cây cà phê là loại rễ cọc, cắm sâu vào lòng đất từ 1 đến 2,5 m với rất nhiều rễ phụ tỏa ra xung quanh làm nhiệm vụ hút chất dinh dưỡng nuôi cây.
Hoa cà phê màu trắng, có năm cánh, thường mọc thành chùm đôi hoặc chùm ba. Màu hoa và hương hoa dễ làm ta liên tưởng tới hoa nhài. Hoa chỉ nở trong vòng 3 đến 4 ngày và thời gian thụ phấn chỉ vài ba tiếng. Một cây cà phê trưởng thành có từ 30.000 đến 40.000 bông hoa.
Cà phê là loài cây tự thụ phấn, do đó gió và côn trùng có ảnh hưởng lớn tới quá trình sinh sản của cây. Sau khi thụ phấn từ 7 đến 9 tháng cây sẽ cho quả hình bầu dục, bề ngoài giống như quả anh đào. Trong thời gian chín, màu sắc của quả thay đổi từ xanh sang vàng rồi cuối cùng là đỏ. Quả có màu đen khi đã chín nẫu. Do thời gian đâm hoa kết trái lâu như vậy mà một vụ cà phê kéo dài gần một năm trời và có thể xảy ra trường hợp trên một cây vừa có hoa, vừa có quả.
Thông thường một quả cà phê chứa hai hạt. Chúng được bao bọc bởi lớp thịt quả bên ngoài. Hai hạt cà phê nằm ép sát vào nhau. Mặt tiếp xúc giữa chúng là mặt phẳng, mặt hướng ra bên ngoài có hình vòng cung. Mỗi hạt còn được bảo vệ bởi hai lớp màng mỏng: một lớp màu trắng, bám chặt lấy vỏ hạt; một lớp màu vàng rời rạc hơn bọc ở bên ngoài. Hạt có thể có hình tròn hoặc dài, lúc còn tươi có màu xám vàng, xám xanh hoặc xanh. Thỉnh thoảng cũng gặp nhưng quả chỉ có một hạt (do chỉ có một nhân hoặc do hai hạt bị dính lại thành một).
Ở Việt Nam, nước hiện đứng đầu thế giới về sản xuất cà phê vối (robusta), niên vụ của cây cà phê được tính từ tháng 10 đến hết tháng 9 năm sau (theo dương lịch). Cà phê được trồng chủ yếu ở các tỉnh Tây Nguyên , có thời gian thu hoạch cà phê thường kéo dài trong 4 tháng, tính từ cuối tháng 10 đến hết tháng 1. Ngay sau thu hoạch là thời gian người trồng cà phê vối bắt đầu tưới nước cho cây và bón phân, chia thành nhiều đợt ngắn. Giai đoạn này kéo dài đến tháng 4 hàng năm.
Tác dụng, vai trò của cây cà phê
Quả cây cà phê tạo ra một thức uống có nhiều tác dụng tốt như làm cho chúng ta thoải mái và dễ tính hơn, làm tiêu mỡ, làm giảm nguy cơ mắc bệnh hen và chữa được dị ứng, giúp giảm đau, bảo vệ khỏi các bệnh về gan, kích thích hoạt động trí óc, làm tăng sức mạnh của cơ bắp, chống lại bệnh tiểu đường type II. Chính vì vậy, cà phê luôn là một món đồ uống hấp dẫn, đặc biệt là giới trẻ với lối sống hiện đại.
Cây cà phê ở Việt Nam luôn là cây thế mạnh, đem lại nguồn lời lớn về kinh tế cho nước nhà.
